تأثیر عزاداری در تربیت
یکی از راهکارهای تربیت دینی فرزند حضور فرزند در اماکن مذهبی است. (آیه 61 آل عمران)، آیه مباهله نکته تربیتی و اعتقادی که از این آیه برداشت میشود این است که کودکانمان را در مجالس دعا همراه خود ببریم (انبائنا).
در شرح حال محمدتقی مجلسی (ره) نقل میکنند که وقتی ایشان سر کلاس درس میرفتند، فرزند خردسالشان محمدباقر را همراه خود میبردند. شاگردان علامه به ایشان اعتراض کردند که طفل خردسال از این کلاس درس چیزی درک نمیکند. علامه پاسخ دادند: همین که در فضای علمی و معنوی باشد مؤثر است و همین گونه هم شد که پسرشان در امور دینی و معنوی مشهور گشت. شرکت در مجالس عزاداری و روضهخوانی ابا عبدالله الحسین (علیه السلام) تأثیرات فراوانی در تربیت دینی فرزندان دارد. ماه محرم کار خانوادهها را برای انتقال مفاهیم دینی راحتتر میکند. کلیدیترین مفاهیم تربیت با آهنگ ریتم عزاداری و اشک به فرزندان ما منتقل میشود. مفهوم شهادت، جان نثار کردن در راه خداوند، شجاعت، ظلمستیزی، طرفداری از مظلوم، ای کاش کربلا بودیم و از امام حسین (علیه السلام) حمایت میکردیم. فرزند ما با این مفاهیم در مجلس امام حسین (علیه السلام) آشنا میشود و اینها باعث تقویت عدالتگرایی فرزندمان میشود.در مجلس عزاداری ابا عبدالله الحسین (علیه السلام) مفاهیم دینی با سینهزنی انتقال پیدا میکند. در مجالس ابا عبدالله الحسین ( علیه السلام) معرفت منتقل میشود، شیرینی ذکر ابا عبدالله (علیه السلام) توأم با معرفت است. ما روضه و اشک بیمعرفت نداریم، حداقل درکی که یک نفر از امام حسین (علیه السلام) دارد و به خاطر آن اشک میریزد مظلومیت امام است. عشق در ادبیات عرفانی ما یعنی این که کسی را به خاطر خودش دوست داشته باشیم. چه کسی میتواند به سهولت محبت غیرخودخواهانه داشته باشد.
ما در مجلس امام حسین (علیه السلام) به خاطر خود حضرت اشک میریزیم و فرزند ما وقتی میبیند ما عاشقی میکنیم به ما افتخار خواهد کرد. اگر دوست داریم فرزندان ما با قرآن انس بگیرند در مجالس عزاداری سید الشهدا قرآن تلاوت شود. در بین مجلس عزاداری قاری با صدای بلند قرآن تلاوت کند ، با صوتی زیبا. امام حسین (علیه السلام) به حضرت ابوالفضل (علیه السلام) فرمودند یک شب از دشمن اجازه بگیر، دوست دارم یک شب دیگر هم قرآن بخوانم. هر سورهای که در مجالس خوانده شود محبوب دل فرزندان ما میشود.
مورد دیگری که فرزندان ما میتوانند در مجلس امام حسین (علیه السلام) با آن آشنا شوند مسأله عبودیت است. حضرت زینب (سلام الله علیها) کنار گودی قتلگاه آمده و با خداوند راز و نیاز میکنند که خداوندا! تمنّا میکنم این قربانی را از ما قبول کن. اینها معنای کامل عبودیت را میرساند.
یکی دیگر از روشهای آشنا کردن کودکان با مفاهیم دینی مجالس روضههای منازل است. پیامبر (صل الله وعلیه وآله) میفرمایند: «مانند ادیان دیگر همۀ عبادتهایتان را در عبادتگاه انجام ندهید سهم منازلتان را فراموش نکنید.»
هرگاه امیرالمؤمنین (علیه السلام) به منزل تشریف میآوردند میدیدند که حضرت زهرا (سلام الله علیها) موضوعات سخنرانی پیامبر (صل الله وعلیه وآله ) را برای علی (علیه السلام) نقل میکردند، در صورتی که در مسجد حضور نداشتند. امیرالمؤمنین با تعجب سؤال میکردند که شما از کجا میدانید؟ در حالی که مسجد نبودید. حضرت زهرا (سلام الله علیها) میفرمودند که من بچهها را میفرستم پای منبر رسول الله، بعد مسابقه میگذارم و فرزندان موضوع صحبت را برای من نقل میکنند.
پیام:
- تشویق فرزندان و خردسالان برای حضور در مکانهای مقدس.
- گوش کردن و آثار آن.
- تشویق به فهمیدن مطالب بیشتر و آشنایی با الفاظ و کلمات بیشتر در دوران کودکی.
مجالس روضه منازل تأثیر بسزایی بر روی فرزندان ما دارد. صدای دعاهایی که در منازل بلند میشود در فضای منزل هم تأثیر دارد. انتقال مفاهیم دینی از طریق عمل در روضههای منازل هنگامی که کودک در پذیرایی به خانواده کمک میکندامکان پذیر است. نباید در مجالس با کودکان برخورد تلخ داشته باشیم و به آنها سخت گرفته شود. کودکان باید در هیأت بازی کنند نباید به آنها سخت بگیریم میتوانند در یک کنار بازی کنند و صدای روضه و سخنرانی نیز به گوششان برسد. کار دیگری که مادران وظیفه دارند انجام دهند آشنا کردن فرزندان با کودکان کربلا است. هنگامی که وارد جمعی میشویم کودکان به دنبال دوستانشان میگردند و نگاه اولشان به سمت آنها است.
اگر ابتدا با این بخش آشنا شوند ارتباط عمیقتری میتوانند برقرار کنند. یکی از رازهای کربلا حضور کودکان است. امام (علیه السلام) کودکان را آوردند تا حضور تکمیل شود، فرزندان در این راه قربانی شدند و مهر نهایی توسط آنها زده شد. جایگاه کودکان در این حماسه بسیار کلیدی است.
برای این منظور و ایجادارتباط فرزندان با کودکان کربلا ابتدا پیوند عاطفی ایجاد کنیم " مثلا به دختر کوچکمان بگوئیم امام حسین (علیه السلام )دختر کوچولوئی دارد که همسن شماست دوست داری با او دوست شوی او شما را خیلی دوست دارد اسم او رقیه است رقیه کوچولو پاهایش زخمی شده وتشنه است بیا پاهایش را ناز کنیم تا زود خوب شود و ...و یا اگر فرزندمان پسر بود او را با امام باقر (علیه السلام ) که در کربلا 4ساله بود ویا عبدالله بن حسن فرزند 9ساله امام مجتبی(علیه السلام)"
امید است که به مدد این کودکان عزیز حاضر در کربلا ارتباط عمیقی بین فرزندانمان وکربلا و اهل بیت(علیهم السلام) ایجاد گردد.