فرزند دروغگو
فرزندم دروغ میگوید، چه کار کنم؟! برخي از والدين اغلب نگران دروغهاي كودك يا نوجوان خود هستند و ممكن است ندانند كه بايد چه روشي را در مقابل دروغهاي او اتخاذ كنند. آيا آن را ناديده بگيرند؟ كودك را تنبيه كنند؟ مي توانند به تنهايي آن را مديريت كنند يا بايد كمك متخصصين را بطلبند؟ ولي در هر رفتار منفي كه دروغگويي نيز جزء آن مي باشد، ماهيت آن رفتار، علت انجام آن ، شدت و مدت آن مهم هستند و ما بايد درباره آنها اطلاعات بدست آوريم.
اگر يك كودك يا نوجوان يك الگوي دروغگويي را كه جدي و تكراري است گسترش و ادامه مي‌دهد. ممكن است نياز به كمك حرفه‌اي و مشاوره اي توسط مشاور كودك داشته باشد. ارزيابي كودك و نوجوان توسط يك روانشناس به كودك و والدين او در فهم رفتار دروغگويي كمك خواهد كرد و توصيه‌هايي براي آينده او ارائه خواهد گرديد. ولي به صورت كلي ما اطلاعاتي درباره علل دروغ گويي و راه حلهايي براي حذف اين رفتار به شما ارائه مي دهيم.
انگيزه هاي دروغگويي
كشف انگيزه ها و زمينه هاي دروغگويي گام نخست براي مبارزه و درمان اين نوع بيماري است. چون با كشف انگيزه ها مي توان راه حل مناسبي براي مبارزه با اين بيماري ارايه نمود. اين انگيزه ها عبارتند از:
1- انگيزه ي ابراز وجود: به علت عدم آگاهي از روش هاي طبيعي اظهار وجود، فرد به گفتارهاي گمراه كننده و اعجاب انگيزي روي مي آورد ا از اين رهگذر ضمن متوجه ساختن ديگران نسبت به خود، توجه از دست رفته را جبران كند.
2- انگيزه خيالپردازي: شناسايي مرز خيال از واقعيت توسط كودكان و نوجوانان ميسر نيست. به دليل نامساعد بودن اوضاع خانواده و يا تمايل شديد به دروغگويي و در نتيجه توهم و عدم تشخيص واقعيات از تخيلات فرد به برچسب زدن و دروغ گفتن متوسل مي شود.
3- انگيزه ي تشويق و اضطراب:چنانچه اولياي خانواده و مدرسه توانايي هاي افراد را مورد نظر و توجه قرار ندهند و از آنها انتظارات بالاتر و بيشتري داشته باشند؛ ضمن برهم زدن تعادل شخص در مقابل فشارهاي سنگين او را مجبور مي كند تا در توجيه شكست ها به دروغ متوسل شود.
4- انگيزه ي تقليد و تأسي: نيروي بالاي يادگيري توسط كودكان و نوجوانان باعث مي شود، فرد بدون توجه به درستي يا نادرستي به محض مشاهده ي عمل بدان كار گرايش پيدا كند.
5- انگيزه ي تعارض: تصميم گيري در موقعيت هاي تعارض زا براي كودكان، نوجوانان و جوانان به علت كمبود تجربه مشكل است، زيرا آنها مي خواهند در نزد پدر و مادر هر دو محبوب باشند در حاليكه اگر والدين خود با هم تعارض داشته باشند و مخالف هم عمل كنند. چنانچه فرزندان بخواههند نظر هر دو را به خود جلب كنند، دچار تعارض مي شوند. چنين موقعيت هاي تعارض زا دردناكترين شرايط را براي كودكان، نوجوانان و سايرين به وجود مي آورندف زيرا آنها را به اتخاذ روشي فريبكارانه وادار مي كنند «شرفي، 1376».
براي كاستن از ميزان دروغگويي كودكان، نوجوانان، جوانان اقداماتي در خانواده و در مدرسه بايد انجام شود. اين اقدامات عبارتند از:
1- گرايش اوليا به راستگويي: والدين و مربيان در خانه و مدرسه به طور جدي بايد از دادن قول هاي دروغ به افراد پرهيز نمايند و آنچه را كه در حد توانشان است قولش را بدهند دادن وعده هاي بيجا و دروغ مقدمه اي براي دروغگويي در افراد به وجود مي آورد.
2- بردباري در برابر ناتوانايي ها و خطاها: متوقع بودن بيش از حد والدين از نوجوانان و جوانان آنها را وادار مي سازد دروغ و خلافكاري كنند. همراه بودن با آنها و بردباري نشان دادن در راه كسب مهارت هاي لازم به مرور زمان و جبران اشتباهات، يك اقدام اساسي در جلوگيري از رشد روحيه دروغگويي است.
3- عدم اتهام دروغگو: چنانچه متوجه شويم دروغگويي افراد از روي قصد و اراده ي خاصي نيست نبايد وي را متهم به دروغگويي كرد و اين خصلت زشت را در وي به ثبوت رساند. بلكه بايد غيرمستقيم از خطرات دروغگويي و خوبي هاي راستگويي صحبت به ميان آورد. در اين راستا از ضرب المثل ها و يا الگوهاي افراد متشخص مي توان استفاده كرد.
4- آموزش هاي والدين: اگر نوجوانان و جوانان به سمت پيداكردن يك الگو و معيار مشخص رفتاري هدايت شوند؛ اين الگوها تأثيرگذار بر رفتار آنها مي شوند و رفتارهاي نادرست اخلاقي از جمله دروغگويي به عنوان اعمالي غيرمجاز، زشت و ناپسند در ذهن آنها تثبيت و ارزشيابي مي شود «تاجيك اسماعيلي، 1373».
5- نقش بازي نكردن والدين: جهت مچ گيري از كودكان و نوجوانان در مواقعي كه اقدام به دروغگويي مي كنند غير از تجسس راه هاي مناسبتري نيز وجود دارد كه بهتر است به آنها توسل جست.
6- زمينه ي ايجاد دروغ فراهم نشود: با كودكان، نوجوانان و جوانان هرگونه كه رفتار كنيم آنها نيز با ما همانگونه رفتار خواهند كرد. اگر با آنها با آزادي و بدون تحكم و دستور دادن شديد رفتار شود و مجبور به اطاعت كوركورانه نباشند و رفتار و سلوك ما با آنها دوستانه باشد آنها نيازي به دروغ گفتن ندارند و به فكرشان هم خطور نمي كند و به همان ترتيب وصادقانه با ما رفتار خواهند كرد «توكلي و ياسايي، 1370».
بهترين نحوه برخورد با نوجوان اين است كه به او در امور مربوط به خودش مسئوليت بدهيد، و نظارت شما بر رفت و آمد و كارهايش غير مستقيم باشد و از جملات آمرانه و دستوري به او بپرهيزيد و كارهايي كه از او مي خواهيد بصورت پيشنهاد مطرح نماييد و اين پيشنهادات همراه با دليل باشند و سعي در قانع كردن او داشته باشيد تا نوجوان از اين مرحله حساس به سلامت گذر نموده و بتواند به نحو مطلوب هويت يابي كند و خود را براي پذيرش نقش هاي آينده آماده كند و اعتماد به نفس و عزت نفس خود را حفظ نمايد.
1394/9/24
