گروه اجتماعی «خبرگزاری دانشجو»؛ پشیمان است. هم از انتخابش، هم از نحوه ی انتخابش. می گوید همه ی دنیایم شده بود اینترنت. آن قدر غرق شده بودم که هیچ چیز و هیچ کس را در دنیای واقعی نمی دیدم. هر چه که می خواستم در این فضای مجازی بود و اتفاقا از نوع خوبش هم بود! همه چیز گل و بلبل؛ همه ی آدم ها مثبت و مهربان؛ همه ی شرایط خوب و زیبا بود...

با همسرش در یکی از شبکه های اجتماعی که به منظور همسریابی تاسیس شده بود آشنا شده؛ به قول خودش تنها با چند کلیک! سایتی که قسمت های مجزا برای انتخاب همسر دارد و ویژگی های افراد مختلف را که متقاضی پیدا کردن همسر هستند، در قسمت های مختلف لیست کرده است.

همانجا مشخصات همسر آینده اش و ایده آل هایش را در ذهن مرور می کند و تا به اولین کسی که با این ویژگی ها در سایت هست برخورد می کند، شرایط را برای تماس حضوری فراهم می کند.

حالا شش ماه از آن ماجرا می گذرد. همان روزها او و همسرش در دنیای مجازی باهم بیشتر آشنا می شوند و از همه چیز می گویند و به سرعت ازدواج می کنند. امروز اما، او از انتخابش راضی نیست. نه از انتخابش، نه از نحوه ی انتخابش. هنوز هم درگیر فضاهای مجازیست و اتفاقا هنوز هم به سایت های همسریابی سر می زند. افرادی با ویژگی های بهتر و موجه تر هستند که نظرش را جلب می کنند. انگار هنوز یاد نگرفته که این آدم ها، همانی نیستند که واقعا هستند!

ازدواج اینترنتی، همسر صفر و یکی!

با گسترش فناوری های ارتباطاتی و دنیای مجازی، شبکه های اجتماعی خاص با موضوعات خاص پا به عرصه ی رقابت با شبکه های دیگر گذاشته اند.

یکی از پرزرق و برق ترینِ آنها، شبکه های همسریابی است. این روزها سایت هایی پای به عرصه فضای مجازی گذاشتند که بدون مانعی، امکان آشنایی دختر و پسر را برای ازدواج فراهم می آورند. اکثر این شبکه ها، از شعار های فریبنده ای همچون بحث ازدواج آسان هم استفاده می کنند و جوانان با پر کردن اطلاعاتی که در اکثر موارد هم غیرواقعی است وارد این سایت ها می شوند، برای جنس مخالف پیغام می فرستند و به این سادگی زمینه آشنایی طرفین فراهم می شود.

به باور برخی از کارشناسان آسیب های اجتماعی ، تعدادی از سایت های همسریابی از حمایت های مالی برخی افراد برخوردارند و در بررسی هایی که صورت گرفته ردی از گروه های منحرف و کاذب در تشکیل سایت ها و موسسات همسریابی به دست آمده است.

به اعتقاد آنان، این گروه های منحرف و غیراخلاقی به بهانه آسان سازی ازدواج و همسریابی، محتوا و عکس های مستهجن را منتشر می کنند و این سایت ها موجب گسترش فساد و ادبیات مستهجن می شوند.

مجید ابهری آسیب شناس اجتماعی، در این باره می گوید:75 درصد از کسانی که به سایت های همسریابی مراجعه می کنند از نحوه فعالیت آنها ناراضی بوده و معتقدند که این سایت ها به منبعی برای کسب درآمد گردانندگان آنان تبدیل شده است.

وی با بیان اینکه ازدواج به عنوان یکی از محورهای اصلی زندگی هر زن و مرد است ، می گوید :با توجه به اختلاف سلیقه و همچنین اختلاف میان نسل ها که امروزه وجود دارد، جوانان تمایل دارند خودشان شریک زندگی شان را پیدا کنند.

ابهری با تاکید بر اینکه سایت های همسریابی تحت نظارت و کنترل هیچ سازمان و نهادی قرار ندارند،ادامه می دهد: بسیاری از جوانان به علت کنجکاوی به این سایت ها مراجعه می کنند که 50 درصد از آنها بدون رعایت مسائل اخلاقی، ارزش های دینی و اجتماعی در این مسیر حرکت می کنند.

کارشناسان و آسیب شناسان بر این باورند که این جریان مادامیکه تحت نظارت خاص خانواده و ارگان های مختلف قرار نگیرد، آسیب زاست.

با توجه به فرهنگ مردم ایران که خانواده در جریان ازدواج نقش مهمی دارد بعدها مشکلات بسیاری پیش می آید.

حذف خانواده از فرایند ازدواج و ورود سایت های اینترنتی در امر ازدواج تبعات زیادی را به همراه داشته به طوری که ازدواج های اینترنتی این سنت مقدس را به یک معامله ساده تبدیل کرده است.

در حالیکه ازدواج از یک قداست و اهمیت ویژه ای برخوردار است،برای ایجاد یک زندگی مشترک، افراد باید با هم صحبت کنند، همدیگر را بشناسند و به تفاهم برسند اما در فضای مجازی چنین فرصت هایی وجود ندارد.

بیش از90 درصد رابطه هایی که به شکلی در این سایت ها ایجاد می شود با اهداف جنسی است و اخلاق در بسیاری از موارد در این سایت ها زیر پا گذاشته می شود. شکل این سایت ها در خارج از کشور هم به صورت دوست یابی است نه همسریابی که هیچ سنخیتی با فرهنگ ما ندارد.

طبق آمار دفتر مطالعات فرهنگی مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، در ایران اما در ده سال اخیر مورد توجه کاربران نیز واقع شده است. برآوردها از ثبت 500 ازدواج اینترنتی در سال حکایت دارند. این شیوه همسریابی اگر چه می تواند به امکانی برای تسهیل ازدواج بدل شود، آسیب هایی از قبیل عدم آموزش، نظارت ضعیف ، ناپایداری ارتباط در محیط مجازی و خلا مشورت لازم، تهدیداتی را از طرف اینترنت برای ازدواج به وجود آورده است.

مزیت های ازدواج اینترنتی

شاید بشود از مهمترین مزایای ازدواج های اینترنتی را امکان ارتباط رو در رو و بی واسطه دانست. به این معنا که به کاربران فرصت می دهد درباره علائق متقابلشان حرف بزنند بی آنکه با محدودیتی مواجه باشند.

از دیگر مزایای این طریق صرفه جویی مالی و زمانی است . اگر کاربری بخواهد در دنیای واقعی با 10 نفر در مورد ازدواج حرف بزند باید زمان و هزینه معتنابهی را صرف کند در حالی که در فضای مجازی در زمان کوتاه و با هزینه ای ناچیز می تواند با همین تعداد افراد ملاقات مجازی داشته باشد. با وجود مزایای فوق ، آسیب های متعددی متوجه کاربرانی است که در فضای مجازی به جستجوی همسر می پردازند

آسیب هایی که در پی می آیند

بیشتر جامعه شناسان و آسیب شناسان خانواده معتقدند ازدواج اینترنتی در ایران بیشتر ضرر دارد تا منفعت. هرچند که متولیان این سایت ها می گویند هدفشان تسهیل ازدواج جوانان است.

همین آسیب ها به تحقیقی از مرکز پژوهش های مجلس منجر شده است. در بخشی از گزارش مرکز پژوهش های مجلس که 8 آبان 92 منتشر شده، چنین آمده است: «این شیوه همسریابی اگرچه می تواند به امکانی برای تسهیل ازدواج بدل شود، اما آسیب هایی از قبیل عدم آموزش، نظارت ضعیف، ناپایداری ارتباط در محیط مجازی و خلا مشورت لازم، تهدیداتی را از طرف اینترنت برای ازدواج بوجود آورده است.»

این گزارش می گوید که عمده سایت های همسریابی فقط مکان هایی برای دوست یابی و در برخی موارد متاسفانه روابط نامشروع هستند. ضمن اینکه فقط از خرید و فروش اطلاعات افراد به یکدیگر گاه درآمدهای میلیاردی دارند. در بخشی از این گزارش دراین باره چنین آمده است: «در برخی موارد بررسی شده که به حکم قضایی پرینت حساب ها مورد ارزیابی قرار گرفت، رقم های خیلی سنگین و با تراکنش مالی زیاد و حتی میلیاردی جابجا می شد. مثلا تراکنش مالی در یکی از سایت ها روزانه حدود 12 میلیون تومان بود.»

همسریابی اینترنتی بدون موسسات واقعی منشا آسیب هایی می شود که جلوگیری از آنها موجب هزینه و مسائل فراوان دیگری است.

در این مسیر پیشنهادهایی بسیاری قابل طرح و بررسی اند از جمله راه اندازی خانه های مشاوره در محلات، توانمندسازی مراکز مشاوره در دانشگاه ها و... که در جای خود قابل بررسی اند. با توجه به ابعاد متعدد همسریابی در فضای مجازی ، در نظر گرفتن جوانب اخلاقی ، امنیتی ، مذهبی فضای مجازی از اهمیت زیادی برخوردار است ابتدا باید فضای مجازی با فضای واقعی پیوند یابد، به عبارت دیگر ملاقات ها و گفتگوهای پس از آشنایی اولیه در خانه هایی با نظارت مشاور و خانواده های طرفین برگزار شوند تا بخش مهمی از نگرانی ها و آسیب های احتمالی کاهش یابد.

همانطور که مشاهده می شود، شبکه های اجتماعی به راحتی توانسته اند به بحث های سبک زندگی ورود کنند و این سبک را دستخوش تغییرات جدی و اساسی نمایند. برنامه ریزان دست اندرکار با توجه به این تغییر سبک زندگی، می بایست برنامه ریزی های مناسبی را برای مقابله با آسیب های احتمالی برگزینند.

1392/10/7