تربيت مهدوي
درعرصه تربیت مهدوی، محیط پیرامونی کودک می بایست لبریز ازنام ویاد امام مهدی (عجل الله فرجه)باشد.روحیه کودک در هفت سال نخست بسیارظریف ولطیف وحساس است وبه هیچ وجه نباید آزرده شود.
نوزادان وزیارت امام زمان (عجل الله فرجه )
مفضل بن عمروازامام جعفرصادق (علیه السلام )درباره گریه وخنده کودکان پرسید که چرابدون دلیل می خندند وبدون درد گریه می کنند؟!آن حضرت در پاسخ فرمود :هیچ طفلی نیست مگرآن که امام زمانش رازیارت می کندوبااومناجات وراز ونیاز می نماید.پس گریه اوبرای جدایی از امام است وخنده اش هنگامی است که امام سوی او روی می آورد .این سعادت تازمانی است که کودک به زبان بیاید.از آن زمان به بعد این در رحمت به رویش بسته وبردل وجانش مهر فراموشی زده می شود .
پیش بینی این که طفل امروز در آینده (مهدی یاور)خواهد بود یا(مهدی ستیز)ویاشخصیتی میان این دو بستگی مستقیم دارد به این که در سنین خردسالی ازچه سینه ای شیر خورده ،از چه لقمه ای تغذیه کرده ،در دامان چه کسی پرورش یافته ،درچه محیط وفضایی زیسته ،باچه روحیات واعتقاداتی معاشرت داشته است ،واطرافیان وی چه تاثیری در فکر وقلب اوبرجای گذاشته اند.
راهکارهای عملی در نهادینه سازی محبت مهدوی در دوران عشق آفرینی (هفت سال اول )
الف)ایجاد فضای مهدوی در خانه
مهم ترین راهکارعملی در نهادینه سازی محبت امام زمان ارواحنا فداه در هفت سال نخست ،فضاسازی مهدوی در داخل خانه است .اگر فرزند دلبندتان شما را در حال شنیدن دعای جان فزای ندبه ببیند واشک را بر گوشه چشمان شما نظاره گر شود ،خود عمیق ترین تاثیرات وپیوند های مهدوی رادر روح وجان او بر جای خواهد گذاشت .جلوه هایی از فضاسازی مهدوی در خانه عبارت است از:انس اهل خانه باادعيه وزيارت مهدوي به گونه اي كه صداي اين ادعيه وزيارات فضاي خانه را در برگيرد ،تهيه واستفاده از پوسترها وتابلوهاي مهدوي،تهيه نوارها وسي دي هاي سخنراني ومديحه سرايي ومناجات هاي مهدوي وپخش ان در فضاي خانه و.....
يكي از اولياي خدا درباره ي ضرورت فضاسازي مهدوي مي فرمايد: «وظيفه ما اين است كه به هر طريق ممكن نام حضرت را زنده كنيم.درزمان خانه نشيني حضرت امير(عليه السلام)شيعان خاص براي احياي نام آن حضرت ،موقع بلندشدن «ياعلي»مي گفتند.دوران مازمان خانه نشيني حضرت مهدي «عج»است.ما بايد در همه حال واز هر طريق ممكن براي احيا ي نام حضرت تلاش كنيم.در همه حال بگوييم،يا «صاحب الزمان »،هرگاه برمي خيزيم بگوييم «ياصاحب الزمان»....
ب)آموزش هاي ديني- مهدوي به زبان كودكانه
لالايي،شعرخواني وقصه گويي
يكي از نيازها وعلاقه هاي شديد كودكان ،نياز وعلاقه به شعر،لالايي،داستان وقصه است .اصولا ما به داستان گويي كمتر اهميت مي دهيم ،درحالي كه در قرآن ،اين فرجامين نسخه شفابخش آسماني ،ودر كتاب هاي اخلاقي وتربيتي بر آثار مثبت تربيتي آن تكيه فراواني شده است.
در دوران هفت سال اول ،هر چه سن كودك فزوني يابد نياز او به لالايي ،شعر وقصه افزايش مي يابد.يكي از بهترين موقعيت ها براي لالايي وشعر خواني وقصه گويي هنگام خواب كودك است.چرا هم زمان با به خواب رفتن كودك حساسيت خود اگاه اوكاهش وميزان تاثير پذيري نا خودآگاه اوبه تدريج افزايش مي يابدوچنين موقعيتي بهترين زمان براي تاثيرگذاري در جان پاك كودك است.به طور مثال كودكان به مقتضاي روح لطيف وظريف خود نسبت به آهنگ ها،ترانه ها،و....علاقه وافري نشان مي دهند.وبخاطر اين امرخانواده هاي بسياري براي آرام كردن فرزند خودبراي خوابانيدن اواز آهنگ هاي گوناگوني كه در عروسك ها ،تلفن هاي همراه و..تعبيه شده استفاده مي كنند،درحالي كه از آثارتخريبي بسياري از اهنگ ها وموسيقي هاغافلند وتوجه ندارند كه اين فرآيندتا چه حد بنيان هاي تعادل رواني واخلاقي فرزندشان رادر معرض خطر قرار مي دهد.
سلام ،سلام غنچه ها! سلام ،سلام بچه ها
روي زمين زيبا يه گوشه اي همين جا
اميد آخــــــــرما امــــــــــام وسرورما
مارونگاه مي كنه همش دعا مي كنه
اوصــــــاحب زمانه آقاچراپنهانه؟
چون بيشتر آدمها غافل ز،يادخدا
باكارهاي زشتشون شدند اسير شيطون
آقاامام زمان يار هميشه شيعيان
وقتي كه زشتي روديد از دست اونا رنجيد
گفت كه :هنوز يار ندارم عاشق وغمخوارندارم
ديگه غريب وتنها غايب شدازنظرها
بچه هابيداربشيم باهمديگه ياربشيم
بايد كه غوغاكنيم آقارو پيدا كنيم
مانند خورشيد،در پشت ابري! هم با شهامت ،هم كوه صبري!
هم پاك وزيبا ،هم مهرباني! يعني امام وصاحب زماني
هر روز وهرشب در ياد مايي! هم با محبت ،هم دردعايي!
آن چهره ات را مي ديدم اي كاش! مهدي خوبم در قلب من باش!
دلم مي خواد كه پرزنون برم به صحن جمكرون
دلم مي خواد ببينمت مهدي صاحب الزمون
صحني كه دربون نداره كفتري بي دون نداره
فرقي ميون عاصي و زائر ومهمون نداره
كنج دلم كه غمگينه تموم آرزوش اينه
ميشه يه روز چشمان من جمال يارو ببينه
پدر بزرگم با دعاش به عزت اشك چشاش
هميشه از خدا مي خواد ذلت ومرگ دشمناش
همه با هم دعا كنيم ائمه روصدا كنيم
براي حفظ دينمون زندگي روفداكنيم
خداخدابه نام او به عزو احترام او
به دولت خامنه اي تمام كن قيام او
سلام من به مهدي وبه قلب آسماني اش!
سلام من به پاكي وبه لطف ومهرباني اش!
سلام من به لحظه اي كه مي رسدظهور او!
سلام من به ساعتي كه مي رسد عبور او!
سلام من به بوسه اي كه مي رسدبه دست او !
سلام من به حضرتي كه داده مهر آبرو!
سلام من به قداو!سلام من به قامتش !
سلام من به دست او،به قدرت امامتش
در چنين مواردي مي توان روح لطيف فرزند را از نواي دلنشين تلاوت قرآن ،مديحه سرايي اهل بيت(ع)وتواشيح وسرودهاي مذهبي آرام وبدون آهنگ ،لبريز عاطفه ومحبت ساخت .
در اين ميان مادران وپدران براي لالايي كودكانشان ويابرقراري ارتباط كلامي بافرزندانشان مي توانند بهترين سرودهاي كودكانه ي مهدوي راانتخاب وآن را با صوت ولالايي آهنگين به عمق جان ميوه ي قلبشان بنشانند.
ج)همبازي شدن باكودك
روزي پيامبر براي شركت در نمازجماعت عازم مسجد بودند، در راه كودكاني را ديدندكه مشغول بازي هستند.آنهاباديدن پيامبر به سوي اوشتافتند واز سر وكول پيامبر بالا مي رفتند وباشادي مي گفتند:«شترم باش »پيامبربافروتني ومهرباني خم شده ،آنهارابه نوبت بردوش وپشت خودسوار مي كرد.
بلال به دنبال پيامبر (ص)آمد تاعلت تاخير رابيابد ،وقتي دانست كه در كوچه كوكان دور پيامبر را گرفته اند خواست آنهاراپراكنده سازد اماپيامبراورابازداشت وفرمود: براي من تنگ شدن وقت نماز از دلتنگي و رنجش خاطر اين كودكان خوشايند تر است .پيامبر ازبلال خواست تاچيزي بياورد كه آن حضرت بتواند به وسيله آن ،بچه ها را راضي كند .بلال در خانه رسول خدا هشت عدد گردوپيداكرد وبه حضور پيامبر آورد .پيامبر در حالي كه لبخندي بر لب داشت ،خطاب به كودكان فرمود:«آياشتران رابه اين گردوها مي فروشيد؟»كودكان شادي كنان گردوهارا گرفتند ودست ازپيامبر برداشتند .
بازي امروز كودك،تعيين كننده ي منش هاوگرايش هاي فردي اوست .همبازي شدن باكودك باديدتربيتي وهمراه بااخلاق ومنش هاي مهدوي (مثل صبرومتانت،خوش اخلاقي وبشاشت و....)باهدف تزريق اخلاق ومنش مهدوي مي تواند قويترين تاثير گذاري هارادرپي ريزي وتحكيم شخصيت مهدوي فرزند درپي داشته باشد.
فضاسازي هاي مهدوي به هنگام همبازي شدن باكودك اگربانمايشي از اخلاق ومنش هاي زيباي مهدوي ،تاكيدبرصداقت وراستگويي،پافشاري برخوش قولي وخوش عهدي وخوش اخلاقي ،احترام واكرام كريمانه ،صبر وبردباري،مزاح وشوخي،ايثاروگذشت،بخشش خطاها ولغزش ها ،پرهيز از دروغ ودغل بازي ،همراه گردد، مي تواند بيشترين تاثيررادرنهادينه سازي عشق ومحبت امام مهدي (عليه السلام) در نهاد كودكانمان بگذارد.
محیط بیرون از خانواده
ازخانواده که بگذریم، محیط های گوناگون دیگرهمچون محیط محل زندگی ،محیط تعلیم وتربیت (ازابتدایی تا دانشگاه)،محیط کار ،مساجد، مجالس علمی و محافل دینی ومذهبی، اماکن مقدس زیارتی ،عرصه های سیاسی و اجتماعی جامعه رسانه ها (مطبوعات، سینما، رادیو-تلویزیون، ماهواره، اینترنت و...)،دوستان وهمسالان تا چگونگی ازدواج وتشکیل خانواه ،محیط خانواده همسر و...جملگی در تشکیل یا تغییرشخصیت فرزند می توانند موثر واقع شوند.
اول:قم،پناهگاه فاطمیون
به عنوان مثال در برخی روایات برای دوری از فتنه ها و بلاهای آخر الزمان، به روی آوری به شهر مقدس قم وسکونت در ان سفارش شده است ،که خود می تواند شاهدی بر اهمییت محیط طبیعی وجغرافیایی و نیز دلیلی بر نقش محیط اجتماعی وانسانی در «فرآیند تربیت مهدوی »باشد اینک این دو حدیث نورانی را به دقت بنگرید:
«آن هنگام که تمام شهرها را فتنه فرا گرفت برشما باد به قم واطراف و اکناف آن ،چرا که بلا از قم و اطراف آن دفع شده است »
«هنگامی که بلا ومشقتی به شما رسید، برشما باد به قم !که آن پناهگاه فاطمیون و مکان آسایش و راحتی مومنان است»
آری به هنگامه فراگیری هرج و مرج در جهان و سرازیری بلاها و فتنه ها ی مادی و معنوی به سوی شهرها که خود از نشانه ها ی نزدیکی ظهور است، بهترین وامن ترین سرزمین ها تربت مقدس ومطهرقم است امنیت شهر قم به هنگام ظاهر شدن فتنه های آخر الزمان از دو منظر قابل بررسی است
1.امنیت دینی و معنوی :در دورانی که دنیا طلبی و شهوترانی همه جا را فرامی گیرد،دینداری همچون نگهداری پاره ای از اتش در دست بسیار سخت و طاقت فرسا می گردد ولغزش دینداران به حدی می رسدکه صبحگاهان مومنند وبه شب نرسیده ،کافرند.
2.امنیت مالی جانی :در دوره خطر خیزکه اتش جنگ و فتنه تمام عالم را فرا می گیرد و مال جان و ناموس مردم در معرض جدی ترین خطرها قرا می گیرد اهل قم هم از «امنیت دینی ومعنوی »و هم «امنیت مالی وجانی»برخوردار خواهند بود و این از آن روست که قم به تعبیر روایات، «کاشانه اهل بیت (ع)ودر پناه دعا وعنایات ویژه ایشان »و«محل تربیت وپرورش یاوران امام زمان (عج) »است و درآستانه ظهور «سرچشمه علم ودانش» و «محل صدورمعارف اهل بیت (ع)به سرتاسرجهان»می گردد:
...در آن زمان خداوند قم واهل قم راقائم مقام حجت قرار می دهد آن گاه علم و دانش به شرق و غرب عالم سرازیر می گردد و حجت خدا بر مردم تمام می شود ...آن گاه قائم (عج )ظهورمی کند.
دوم:جمکران:پایگاه هدایت مهدی یاوران
به عنوان نمونه ای از تاثیر گذاری«محیط بیرون از خانواده » در فرایند تربیت مهدوی ،می توان برنقش شگرف مسجد مقدس جمکران در جوار شهر مقدس قم تاکید کرد.
عرفا علما، مراجع، بزرگان و به ویژه رهبر فرزانه انقلاب با مسجد جمکران انسی دیرینه و رفاقتی همیشگی داشته و دارند ودر فضای این مسجد مقدس از انوار هدایت و تربیت امام زمان (عج)بهره می گیرند.
حضرت آیت الله بهاء الدینی درباره عظمت مسجد جمکرا ن می فرمود:«بعداز حرم امام رضا(ع)در ایرا ن جایی رابه معنویت و نورانیت مسجد جمکران سراغ نداریم»
از حضرت آیت الله العظمی بهجت پرسیدند :«چه کنیم که به دیدار وارتباط با اماام زمان (عج)نائل شویم؟!فرمود :«صلوات فراوان بفرستیدو به مسجد جمکران فروان بروید واعمال آن را به طور کامل انجام دهید ودر مسجد اصلی نماز بخوانید که حال وهوای دیگری دارد».
رهیر فرزانه ومحبوب خطاب به رهبر حزب الله لبنان، سیدحسن نصرالله ،فرمودند:«بعضی وقتها که در اداره امور کشورحل مسائل برایمان دشوار می شود ودیگر هیچ راهی پیدا نمی شود به دوستان و اعوان وانصار می گویم که آماده شوید که به جمکران برویم .راه قم را پیش می گیریم وراهی مسجد جمکران می شویم .بعد از راز ونیاز باآقا ،همان جا احساس می کنم دستی از غیب مرا راهنمایی می کند ومن در انجا به تصمیمی می رسم که همان را عملی می کنم».
دوران تربيت نوجوان مهدي باور(هفت سال دوم يا نوجواني)
راهكار هاي عملي تربيت نوجوان مهدي باور
الف) انتخاب معلمان شايسته و مربيان صالح
روزي پيامبر اكرم (ص) به بعضي از كودكان نگاه كرد و فرمود:"واي بر فرزندان آخر الزمان از روش ناپسند پدرانشان". گفتند:"از پدران مشرك آنان" فرمود: نه! از پدران مسلمان كه به فرزندان خود، هيچ يك از احكام ديني را نمي آموزند و اگر فرزندان نيز در پي فراگيري (از معلمان و مربيان شايسته) برآيند، آنان را باز مي دارند و تنها به اندك در آمدهاي مالي ايشان خرسند مي گردند. پس بدانيد كه من از چنين پدراني بيزارم و آنان نيز از من بيزارند!
جامع الاخبار،ص106
نقش معلمان نيز در تربيت و تحول شخصيت نوجوانان بسيار تاثير گذار است. مثلاً عمر بن عبدالعزيز هشتمين خليفه ي بني اميه و بهترين فرد آنهاست كه نكوهشي را كه خلفاي پيش از او در منابر و مساجد مجامع عمومي و خصوصي از امير المومنان (ع) و اهل بيت عصمت (ع) مي نمودند به كلي قد غن كرد.
ابزار علاقه عمر و اعتقاد راسخ او نسبت به شخص اميرالمومنين علي (ع) مرهون دو كس بود : نخست پدرش كه هميشه سوابق درخشان مولاي متقيان را بر ميشمرد. و ديگري معلم وي عبيد الله بن عبدالله بن عتبه بن مسعود ، صحابي معروف است كه او را از نكوهش امير المومنان علي (ع) بر حذر داشت و او نيز نصيحت استاد را پذيرفت و مهر علي در لوح دلش نقش بست.
و همچنين يزيد بن معاويه پسري داشت كه نام او را معاويه گذاشت و موقعي كه به سن تحصيل رسيد معلم لايق و با فضيلتي به نام "عمر المقصوص" براي تعليم و تربيت او بر گزيد. اين معلم شايسته در طول سالياني كه عهده دار تعليم و تربيت معاويه بن يزيد بود ، همه ي مباني اسلامي و ايماني را به وي آموخت و تمام وجودش را از اشعه ي فروزان تعاليم قرآن و اهل بيت (ع) روشن كرد.
و در اثر اين تربيت جانشيني بعد از يزيد را نپذيرفت و خلافت را شايسته ي خاندان رسول خدا (ص) دانست و پدرش را به خاطر غصب خلافت نكوهش و سرزنش نمود.
ب) تكيه بر "امام شناسي و مهدي شناسي"
هفت سال دوم را در فرآيند تربيت مهدوي ، از آن رو دوران "تربيت مهدوي باور" ناميده ايم كه اين دوران در حقيقت دوران رسمي آغاز تعليم و تربيت به صورت جدي و قرار گرفتن فرزندان تحت بر نامه هاي آموزشي پرورشي براي نهادينه سازي و باورهاي بنيادين و اصيل است.
در عرصه ي تعليم معارف اسلامي، چنان كه پيشوايان معصوم به ما آموخته اند ، پنجاه در صد از تعليم ميبايست به آموزشي "امامت و مهدويت" اختصاص ميابد و پنجاه در صد بقيه به آموزش تمام معارف اسلامي از جمله قرآن و تفسير،احكام و شناخت حلال و حرام،اخلاق و ... اختصاص ميابد.
بدين سان ، محور نيمي از آموزش ها ي ديني دوران دوم تربيتي فرزند ميبايست بر محور "امام شناسي" استوار گردد.
92/4/1
