تناسخ نخستین مبنا و مهم‌ترین اصل آیین‌های عرفانی هند است. اساساً فرهنگ هند با تناسخ گره خورده است و از آنجا که یکی از مبانی یوگا تناسخ است، مناسب است نیم‌نگاهی به این اصل مهم داشته باشیم:

در آثار فلسفه‌ی اسلامی صورت مسأله این گونه است که انتقال روح یا به انسان است که به آن نسخ یا به حیوان است که به آن مسخ یا انتقال روح به گیاه که به آن فسخ و انتقال روح به جماد است که به آن رسخ می‌گویند. بنابراین بر اساس اصطلاح مزبور تناسخ تنها به معنای انتقال روح از کالبدی به کالبد انسان است.

اما در آیین‌های عرفانی هند با بی‌دقتی تناسخ به معنای عام به کار رفته و شامل تمام چهار قسم پیشین است. از نظر معناشناسی تناسخ یعنی انتقال روح از بدنی به بدن دیگر در دنیا. در این تعریف دو نکته حائز اهمیت است:

•      باید روح از کالبدی به کالبد دیگر منتقل شود.
•      این انتقال باید در دنیا محقق گردد.

یکی از معارف عمیق قرآنی و اسلامی این است که انسان در دنیا ظاهری دارد و باطنی. با مرگ انسان، باطن او ظهور می‌کند و تمامی صفات باطنی که در دنیا با اختیار و اراده خود کسب کرده است در آخرت نمایان می‌شود. با توجه به تعاریفی که از تناسخ به دست آمده می‌توان گفت که نمایان شدن صفات باطنی در قیامت هیچ ارتباطی با تناسخ ندارد. زیرا:

-       از یک سو هیچ انتقالی صورت نگرفته است چه رسد به این که انتقال از کالبدی به کالبد دیگر باشد.

-       ظهور صفات باطنی انسان در قیامت و آخرت رخ می‌دهد در حالی که در تناسخ، انتقال در همین دنیا محقق می‌شود.

ظهور صفات باطنی انسان در آخرت با صراحت در آیات 65 سورۀ بقره، 108 سوره‌ی مؤمنون ذکر شده است.

ارسال نظر :نام : اي ميل : سایت : نظر شما : کد امنیتی