حقیقت شب قدر
گفتاری از حجت الاسلام والمسلمین سید محمدمهدی ميرباقري
دعاي چهل و چهارم صحیفه سجادیه -كه دعاي ورودي ماه رمضان است- و دعاي وداع ماه رمضان، از دعاهای با ارزش و گران‌قدری هستند که براي آشنایی با فضایل این ماه و وظايفي که داريم خوب است آنها را مرور کنیم. دعاي اول بيشتر در باب ماه رمضان و وظايف و تكاليفي است كه انسان در اين ماه دارد و دعاي دوم هم عمدتاً اشاره‌اي به فضايل ماه دارد و بهره‌هايي كه افراد از اين ماه برده‌اند و تكليف آنهايي كه از اين ماه محروم شدند و نتوانستند بهره ببرند.
« أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ سَعِيدٍ عَنِ الْحُسَيْنِ بْنِ عُلْوَانَ عَنْ عَمْرِو بْنِ شِمْرٍ عَنْ جَابِرٍ عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ ع قَالَ: كَانَ رَسُولُ اللَّهِ ص يُقْبِلُ بِوَجْهِهِ إِلَى النَّاسِ فَيَقُولُ يَا مَعْشَرَ النَّاسِ إِذَا طَلَعَ هِلَالُ شَهْرِ رَمَضَانَ غُلَّتْ مَرَدَةُ الشَّيَاطِينِ وَ فُتِحَتْ أَبْوَابُ السَّمَاءِ وَ أَبْوَابُ الْجِنَانِ وَ أَبْوَابُ الرَّحْمَةِ وَ غُلِّقَتْ أَبْوَابُ النَّارِ وَ اسْتُجِيبَ الدُّعَاءُ وَ كَانَ لِلَّهِ فِيهِ عِنْدَ كُلِّ فِطْرٍ عُتَقَاءُ يُعْتِقُهُمُ اللَّهُ مِنَ النَّارِ وَ يُنَادِي مُنَادٍ كُلَّ لَيْلَةٍ هَلْ مِنْ سَائِلٍ هَلْ مِنْ مُسْتَغْفِرٍ اللَّهُمَّ أَعْطِ كُلَّ مُنْفِقٍ خَلَفاً وَ أَعْطِ كُلَّ مُمْسِكٍ تَلَفاً حَتَّى إِذَا طَلَعَ هِلَالُ شَوَّالٍ نُودِيَ الْمُؤْمِنُونَ أَنِ اغْدُوا إِلَى جَوَائِزِكُمْ فَهُوَ يَوْمُ الْجَائِزَةِ ثُمَّ قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ ع أَمَا وَ الَّذِي نَفْسِي بِيَدِهِ مَا هِيَ بِجَائِزَةِ الدَّنَانِيرِ وَ لَا الدَّرَاهِم
(الكافي، ج4، باب فضل شهر رمضان، ص:65)
3 . « محمد جواد انصاری همدانی فرزند ملا فتحعلی همدانی در سال ۱۲۸۱ هجری شمسی در شهر همدان و در خانواده‌ای مذهبی چشم به جهان گشود. او از علماء دینی نامدار معاصر ایران است. در سن 7 یا 8 سالگی تحصیلات حوزوی خود را درهمان شهر آغاز نمود تا اینکه در سنین جوانی به درجه اجتهاد رسیدند. در همان ایام بود که بارقه ای الهی نصیبشان گشته و در سلک عارفان درآمدند و عمر خویش را به تربیت جمعی از افراد گذراندن تا سرانجام به سال 1339 شمسی به دیار باقی شتافتند و در قبرستان علی بن جعفر قم به خاک سپرده شدند».
4- آلعمران: 19
5 . « براى اين است كه خداوند، آنچه در سينههايتان پنهان داريد، بيازمايد؛ و آنچه را در دلهاى شما(از ايمان) است، خالص گرداند» آلعمران: 154
6 . « برترى آن را بر ديگر ماهها آشكار ساخت»
7 . « براى بزرگداشت آن، هر چيز را كه در ديگر ماهها حلال داشته بود، در اين ماه حرام كرد. برای گراميداشت آن، هر خوردنى و آشاميدنى را ممنوع داشت»
8 . « اجازه ندهد پيش انداخته شود و نپذيرد كه به تأخير افتد»
9 . « ( به ياد آور) زمانى را كه به تو گفتيم: «پروردگارت احاطه كامل به مردم دارد؛ (و از وضعشان كاملاً آگاه است.) و ما آن رؤيايى را كه به تو نشان داديم، فقط براى آزمايش مردم بود؛ همچنين شجره ملعونه (درخت نفرين شده)» الإسراء:60
10 . « الليلة، فاطمه عليها السّلام است، و القدر، خداوند است، پس هر كه فاطمه را به واقع بشناسد ليلة القدر را درك كرده است.» بحار الأنوار، ج43،ص:19
11 . عيون أخبار الرضا عليه السلام، ج2، ص:136
12 . بحار الأنوار، ج49، ص:120
13 . التوحيد للصدوق، ص: 25
14 . « به درستی که فاطمه نامیده شد چراکه خلق از معرفت حقیقی او عاجزندـ»
15 . « زيرا خداوند متعال او را از نور با عظمت خود آفريد، و هنگامى كه نورش درخشيدن گرفت آسمانها و زمين به نور او روشن شدند و چشمان ملائكه خيره ماند.» علل الشرائع، ج1، ص: 179
16 . « خداوند فرمود: اين شعبهاى از نور من است كه آن را آفريدهام و از صلب يكى از پيامبرانم كه او را بر ساير پيامبران برترى دادهام، خارج مىنمايم»
17 . « جبران کن مصیبت ما را (بخاطر از دست دادن فضایل ماه) و براى ما در روز عيد و روز روزه گشودنمان مبارك و نيكو گردان»
18 . « تو را است سپاس در حاليكه به بدكردارى اقرار كننده و بتباه ساختن (تقصير در اعمال) اعتراف كنندهايم»
19 . « پس ما را بر (اعتراف بكوتاهى در اعمال و پشيمانى از) تقصير كه در آن ماه بما رسيده اجر و پاداش ده»
