برای زمینه‌سازی اعمال عبادی و نماز در کودکان باید نخست تمهیداتی فراهم بشود و در امر تربیت مذهبی فرزندان باید اقداماتی به عمل آید.

پیامبر (صل الله وعليه وآله) چنین عمل کرد، به هنگام تولد امام حسن (عليه السلام) و امام حسین (عليه السلام) در گوش راست آنان اذان و در گوش چپ این عزیزان اقامه خواند که هر دو عمل مستحبی قبل از نمازند.

امام چهارم (عليه السلام) در روایتی می‌فرمایند:

وقتی که کودک شما به سن سه سالگی رسید، به او بگویید که کلمۀ لا اله الا الله را بگوید. وقتی که به سن  سه سال و هفت ماه و بیست روز رسید به او بگویید که نام پیامبر (صل الله وعليه وآله ) یعنی محمد را بر زبان جاری کند و وقتی که به سن چهار سالگی رسید به او بگویید که بر پیامبر (صل الله عليه وآله) درود بفرستد (شایان توجه است که این دو کار را در نماز به خوبی می‌یابیم). در پنج سالگی او را روی به قبله بنشانید و در 6 سالگی رکوع و سجده را به او بیاموزید و در هفت سالگی شستن دست‌ها را به وی آموزش بدهید (که کنایه از وضو گرفتن است).

امام صادق (عليه السلام) حتی در مورد روزه می‌فرمود:

ما کودکان خود را در سحرگاهان بیدار می‌کنیم تا روزه بگیرند. اما در طول روز هر وقت که خواستند می‌توانند افطار نمایند. مراد امام (عليه السلام) آن است که بدین ترتیب باید کودکان را عادت داد تا به تدریج تمرین روزه‌داری نمایند و این امر آن‌ها را برای روزه‌داری کامل به هنگام بلوغ و تکلیف آماده می‌کند که به آن نقش تمهیدی می‌گوییم.

کودکان در تقلیدپذیری شهره‌اند و آن‌ها بسیاری از رفتارها و حرکات را از طریق تقلید کردن از دیگران و بزرگ‌ترها می‌آموزند. به همین دلیل می‌گویند وقتی که قصد آموزش رفتاری را به کودکان داریم، الگوی خوبی از آن رفتار را در معرض دید آنان قرار بدهیم تا آن‌ها به تبعیت از الگو بپردازند.

اگر می‌خواهیم فرزندان خوبی تربیت کنیم که نماز را برپای دارند، باید خود در مقابل آن‌ها به عبادت و نماز قیام کنیم. هرچند که دعوت آنان به نماز لازم است اما آثار عملی عبادت که در معرض دید آنان قرار می‌گیرد، تأثیر دعوت را دوصد چندان می‌کند. این روش را در تعلیم و تربیت، روش اسوه‌سازی می‌گویند.

روش دیگر تبشیر و تشویق است و مراد از تبشیر، آگاهانیدن فرد از آن است که اگر کار خوبی انجام بدهد، در پایان به او عطیه‌ای داده خواهد شد و خدای تعالی از این روش برای ترغیب بندگان به امور نیک استفاده کرده است، در آن جا که می‌فرماید: و فاکهه مما یتخیرون و دیگرانی را که در سطوح بالاتری هستند به کسب رضای معبود وعده داده، می‌فرماید: «رضی الله عنهم و رضوا عنه» و کسب رضایت خدا امر ارزشمندی است و لذا در قرآن می‌فرماید: «و رضوان من الله اکبر».

پس می‌توان برای جلب نظر فرزندان به سوی عبادت و نماز از تبشیر استفاده کرد، مانند پدری که به کودک خود می‌گوید: اگر نماز بخوانی برایت فلان لباس را می‌خرم. او بدین ترتیب از روش تبشیر بهره جسته است، ولی در مورد کودکان باید تحقق وعده‌ها نزدیک و سریعاً قابل حصول باشد.

مراد از تشویق آن است که پس از اتمام نماز به فرزندمان چیزی عطا کنیم و این امر موجب دوام عبادت و استمرار توجه به فریضۀ نماز می‌گردد. کودک با دریافت پاداش تمایل بیش‌تری به انجام عبادت از خود نشان می‌دهد و باید به تدریج که او بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود، سخن از اهمیت و فلسفه نماز نیز به میان آورد تا عادت کردن به اقامۀ نماز همراه با فهم و درک بهتر از این عبادت باشد.

ارسال نظر :نام : اي ميل : سایت : نظر شما : کد امنیتی