شیرخشک
آن وقت‌ها که هنوز شیرخشک رواج نداشت کمتر مادری را می‌دیدیم که شیر برای کودکش نداشته باشد. با این که وضع تغذیه مادران، خیلی پایین‌تر از الان بود! اما در این زمان که سطح زندگی، بسیار بالا آمده و امکانات بهداشتی و غذایی فراهم است چرا مادران بی‌شیر این همه زیادند و بچه‌های شیرخشک‌خوار این همه فراوان! این مسأله، قبل از این که جنبۀ مادی و بهداشتی و تغذیه‌ای داشته باشد، جنبه فرهنگی و روانی و تربیتی دارد. بی‌شیری مادران به ضعف فرهنگی، تربیتی و همچنین عادات و پندارهای غلط اجتماعی، اخلاقی و رسوخ نمودهای نامبارک تمدن جدید، مربوط می‌گردد.
شیر مادر، قبل از آن که از جهت فواید غذایی و بهداشتی مورد توجه باشد، از نظر جنبه‌های عاطفی و تربیتی حائز اهمیت است و شیرخشک و غذاهایی غیر از شیر مادر و محروم شدن کودک از شیر مادر، بیش از آن که زیان جسمی و بهداشتی برای کودک داشته باشد، زیان عاطفی و روحی و تربیتی دارد. کودک- که شدیداً به امنیت و پناهگاه روحی نیازمند است- هنگامی که در آغوش گرم و مهربان مادر قرار می‌گیرد، تمام وجودش سرشار از حیات و نشاط و صفا و عشق می‌گردد.
چند نکته
1- مادر از ابتدای بارداری باید به فکر شیر بچه باشد و با تقویت جسمی و غذایی خود، زمینه جوشش چشمه‌های شیر را در وجودش فراهم کند. افسردگی و نگرانی و ناراحتی‌های روحی مادر و همچنین کمبود مواد غذایی، به جوشش این چشمه‌ها لطمه می‌زند.
2- وقتی از بعضی مادران که بچه‌هایشان را شیر نمی‌دهند، علت شیر ندادن پرسیده می‌شود، می‌گویند: «بعد از تولد، چند بار خواستم به بچه شیر بدهم اما پستان نگرفت و من مجبور شدم با شیرخشک تغذیه‌اش کنم و چند روز بعد، شیرم خشکید!» به این مادران می‌گوییم: اگر شما دستپاچه نشوید و فوراً به نوزاد شیرخشک ندهید، بعد از مدتی پستان را می‌گیرد. چرا که طبیعت کودک چنین است.
3- بعضی از خانم‌‌ها، آغوزی را که به صورت شیر غلیظ، در روزهای اول تولد فرزند، در پستان دارند، می‌دوشند و دور می‌ریزند! در صورتی که این مایع برای کودک، بسیار مفید و لازم است و به او نیرو می‌دهد و او را در مقابل بسیاری از بیماری‌ها، مصونیت می‌بخشد. این آغوز را به هیچ وجه دور نریزید و تا آخرین قطره به کودک بنوشانید.
4- غذاها و داروهای عجیب و غریبی را که اطرافیان و خویشاوندان تجویز می‌کنند، نه خود مادران باید بخورند و نه به نوزادان بدهند. بعضی از مادران عادت دارند برای اظهار وجود، دستوراتی بدهند و تجربیاتشان! را به دیگران منتقل سازند. ما نباید خود و فرزندانمان را فدای هوس‌ها و سلیقه‌های دیگران کنیم.
5- پزشکان آگاه می‌دانند که قطع شیر مادر در هیچ حالی صلاح نیست اما بعضی از «پزشک‌نماها» و افراد ناآگاه و بی‌مسؤولیت، در هنگام بروز بعضی از بیماری‌های کودک، مثل اسهال، دستور به قطع شیر مادر می‌دهند. به هیچ وجه نباید به این دستورات اعتنا کرد. شیر مادر در هنگام بیماری کودک، خصوصاً اسهال، بهترین غذا و همچنین بهترین عامل درمان است.
| بعضی از مادران متعهد و شایسته، همۀ تلاش و کوشش خود را به کار می‌گیرند تا فرزندشان را با شیر خودشان تغذیه کنند، اما به هر دلیلی موفق نمی‌شوند. این مادران شایسته نباید احساس حقارت و گناه کنند. اجر و منزلت آنان نزد خداوند محفوظ است. چنین مادران وظیفه‌شناس را نباید با آن مادرانی که از روی سهل‌انگاری و هوس یا از ترس این که بداندام شوند و ... از شیر دادن خودداری می‌کنند، یکسان دانست. |
7- مادر برای شیر دادن، مانند تمام اوقات دیگر، به حمایت و محبت پدر نیاز دارد. او برای سیراب کردن کودک از سرچشمه جانش، به آرامش و شادابی روحی و جسمی نیازمند است و نقش پدر در ایجاد این آرامش و حفظ و ادامۀ آن، بسیار حائز اهمیت می‌‌باشد.
امیرالمؤمنین (علیه السلام): «هیچ شیری برای کودک، بهتر و بابرکت‌تر از شیر مادر نیست.»
پیامبر اکرم (صل االه وعلیه وآله): هنگامی که مادر به بچه شیر می‌دهد، برای هر مرتبه‌ای که بچه پستان را می‌مکد، خداوند ثواب آزاد کردن یک انسان از فرزندان حضرت اسماعیل (یعنی انسان‌های مؤمن و موحّد) را به مادر، پاداش می‌دهد و هنگامی که شیر دادن را به پایان رساند، فرشته‌ای بزرگوار دست بر پهلوی مادر می‌گذارد و می‌گوید: «زندگی جدیدی را آغاز کن! زیرا خداوند گناهان گذشته‌اند را بخشید!» خوشا به حال این مادران سعادتمند.
