اصول روان‌شناختی شادی
در این رابطه اصول زیر قابل تأمل است:1- روی امور مثبت تکیه کنیدکم‌تر کسی پیدا می‌شود که تمام خوبی‌ها در او جمع باشد و نقطه ضعف و یا نقصی در ظاهر و یا در رفتارش نباشد. البته نقاط مثبت هر چه قدر زیاد باشند، نقاط منفی جلوه‌ی بیش‌تری می‌کنند و به چشم می‌آیند. اما به قول معروف نیمه‌ی پر لیوان را باید دید! از این رو کسانی که به جای تمرکز بر ضعف‌ها و نکات منفی بر توانایی‌ها و جنبه‌های مثبت دیگران توجه کرده و آن‌ها را تأیید می‌کنند باعث تقویت رفتارهای مثبت شده و میزان آن را بیش‌تر می‌کنند.
2- در زندگی اعتدال داشته باشید
اصولاً رعایت اعتدال و میانه‌روی در تمام ابعاد زندگی موجب یک زندگی سالم و پرنشاط می‌شود و برعکس عدم اعتدال موجبات نابودی خانواده را فراهم خواهد کرد و در نتیجه بدبینی و دل‌زدگی ایجاد میکند.پیامبر گرامی اسلام (صل الله علیه وآله) همواره اسلام را دین تعادل می‌خواندند و می‌فرمودند: «بدانید که من نماز می‌خوانم، می‌خوابم، روزه می‌گیرم، افطار می‌کنم، می‌خندم و گریه می‌کنم. پس هر کس به روش و سنّت من پشت کند از من نیست.»
می‌بینیم که سیره‌ی رسول خدا (صل الله علیه وآله) نیز اعتدال در همه‌ی امور می‌باشد، روان‌شناسان می‌گویند: نیازهای روحی و جسمی انسان‌ها باید به طور طبیعی و معتدل برآورده شود، چه اگر نیازمندی‌های آدمی ارضا نشود تعادل روحی انسان به هم خورده، موجب اضطراب می‌گردد.در این میان غم و شادی هر دو از نیازهای روح انسان هستند و هر کدام باید به مقدار لازم وجود داشته باشند. شادی‌ها باید به حدی باشند که انسان را از تعهد و سوز و همدردی جدا نکند و غصه‌ها و اندوه‌ها به حدی نباشد که موجب افسردگی روح، یأس و دلسردی شوند.
3- در زمان حال زندگی کنید
بسیاری از افراد بدین خاطر شاد نیستند که در زمان حال زندگی نمی‌کنند و دائماً در غم و اندوه گذشته و تشویش و نگرانی از آینده به سر می‌برند. بنابراین نباید زیبایی‌های امروز را با تصور مشکلات آینده‌ای که در تردید و ابهام پوشیده و از آن اطلاع درستی نداریم زشت و بدنما کنیم، به قول سعدی:
سعدیا دی رفت و فردا همچنان موجود نیست
در میان این و آن فرصت شمار امروز را
امام حسن (علیه السلام) می‌فرمایند: «نگرانی روزی را که نیامده بر امروز میفزا.» و حضرت علی (علیه السلام) می‌فرمایند: «قلبت را از اندوه گذشته آکنده مساز که تو را از آمادگی برای آینده بازمی‌دارد. و نگرانی‌های سال را بر نگرانی امروزت اضافه مکن. برای امروز، مشکلات خودش کافی است.»
4- خلاقیت داشته باشید
افرادی که قدرت خلاقیت خود را شکوفا نموده‌اند برای هر مسأله و مشکل راه‌حلی پیدا می‌کنند و وقتی با حادثه‌ای ناگوار برخورد می‌کنند با روش‌های خلاق احساس بد و منفی خود را به احساس مثبت و خوب تبدیل می‌کنند. آن‌ها از هر فرصت استفاده می‌کنند تا شرایطی به وجود آورند که زندگی‌شان شاد و متفاوت باشد. در ارتباط با فرزندان نیز کاری می‌کنند تا خلاقیت‌شان شکوفا گردد.
موارد زیر می‌تواند در بروز و پرورش خلاقیت فرزندان شما و نیز خودتان کمک فراوانی کند:
- مطالعه
- نوشتن داستان
- بازی با کلمات
- بازی با اعداد
- حل معما
- نقاشی و تصویرسازی ذهنی
- نمایش دادن
- یادداشت‌برداری از آنچه می‌خوانیم یا می‌شنویم.
- نوشتن افکار جدید
- بازی‌های فکری
- ساخت اشیا با گِل
- مجسمه‌سازی
- طرح سؤالات باز
- تکمیل جملات و داستان‌های ناتمام
- مسافرت و رفتن به مکان‌های تفریحی
- بازدید از موزه‌ها و مکان‌های فرهنگی
- ایجاد کنجکاوی
- تمرکز حواس
- مثبت‌نگری
5- در ابراز محبت رقابت داشته باشید
محبت پاسخی به نیاز فطری انسان است و بشر در هر دوره از زندگی به آن نیاز دارد. عدم تأمین این نیاز سبب پیدایش اضطراب در افراد می‌گردد و تأثیرات سوئی در روان افراد به وجود می‌آورد و زمینه بسیاری از فریب‌ها و انحرافات فراهم می‌شود.
محبت زن و شوهر به یکدیگر کانون زندگی را روشن و پرفروغ نگه می‌دارد و به آن‌ها عظمت روحی می‌دهد و در این حال مشکل اساسی برایشان پیش نخواهد آمد. در روایت داریم: «محبت و مهربانی زن است که دل مرد را می‌رباید، نه جمال و زیبایی او.» محبت امری متقابل و وظیفه هر دو طرف است اما زن در این امر می‌تواند موفق‌تر باشد، زیرا طبیعت او این گونه است.
بنابراین، برای این که خانواده‌ای شاد داشته باشید در ابراز محبت با همسرتان رقابت کنید.
6- روحیه سپاس‌گزاری و قدردانی داشته باشید
این که چگونه قدرشناسی کنید چندان مهم نیست، حتی می‌توان با به کار بردن کلمه‌ی متشکرم از او تقدیر به عمل آورید. در مورد این که در مقابل چه عملی سپاس‌گزاری کنید، باید گفت:
حتی اگر زحمت و یا لطف طرف مقابل آن قدر اندک باشد که به نظر برسد به تشکر و قدردانی نیاز ندارد، باز او را تمجید نمایید.
در این صورت امکان تکرار آن عمل نیز بیش‌تر می‌شود، از طرف دیگر او نیز یاد می‌گیرد عشق و محبت شما را جبران کند و همین عمل نشاط و شادی به همراه دارد.
7- برای خود دوست‌یابی کنید
ضرورت دوست و دوست خوب و این که چه تأثیری در زندگی ما دارد در بیان و کلام پیامبر گرامی اسلام (صل الله علیه وآله) و ائمه اطهار (علیه السلام) روشن است. آنان نظر مردم را به این نکته جلب کرده‌اند که به دست آوردن دوستان از لذیذترین کامیابی‌های زندگی دنیا است، لذا رسول خدا (صل الله علیه وآله) فرموده‌اند: «مؤمن در کنار برادر دینی خود آرامش می‌یابد همان گونه که تشنه با آشامیدن آب سرد آسودگی پیدا میکند.»
