برخی فیلم‌ها به حماسه دفاع مقدس لطمه زدند
مهدی کریمی تهیه کننده سینما در گفت‌و‌گو با خبرنگار سینمایی فارس درباره حضورش درجنگ و صحنه‌هایی که در ذهن‌اش رسوب کرده و تاکنون به زبان تصویر ترجمه نشده است، گفت: اگر بخواهیم از این منظر به این قضیه نگاه کنیم که سینمای دفاع مقدس چقدر توانسته در خدمت هشت سال دفاع مقدس باشد، باید گفت هرقدر هم فیلم در این باره ساخته شود کم است زیرا هشت سال دفاع مقدس موضوع و محتوا بسیاری را برای ساخت آثار در این باره فراهم آورده است و دین بزرگی بر گردن سینمای دفاع مقدس خواهد داشت.
بخش اعظمی از اتفاقی که در هشت سال دفاع مقدس شاهد آن بودیم و بودند این بود که در فضای جبهه‌های نبرد همه رزمنده‌ها فارغ از هرگونه دسته‌بندی و با یک انرژی واحد از تمامیت ارزی و اعتقادی خود دفاع می‌کردند، به همین منظور، این قدر انسان‌ها نسبت به هم متواضع و با گذشت رفتار می‌کردند که شاید به ندرت می‌شد میان فرمانده و نیروهای پیاده و ... تفکیکی قایل شد. اما برای نمایش‌ها و تجزیه و تحلیل‌های امروزی سعی می‌کنند این فاصله‌های طبقاتی و جایگاهی را به رخ بکشند مثلاً اگر قرار است شجاعت و یا کار بزرگی را به تصویر بکشیم، دقت می‌کنیم تا به اسم فرمانده و یا شخصیتی مطرح ارایه بدهیم.
* دفاع از اعتقادات در دفاع مقدس، در تعداد کمی از فیلم‌ها تصویر شد
وی در ادامه افزود: انسان‌ها در هشت سال دفاع مقدس گمنام اما تاثیرگذار بودند، ما به دلیل ابزار سینما و ایجاد جذابیت‌‌های بصری که سینما باید با خود به همراه داشته باشد، سعی کردیم قهرمان‌پروری کنیم. در این قهرمان‌پروری‌ها طبیعتاً به نمونه‌‌های امروزی رجوع کردیم و به همین دلیل بخشی از شخصیت‌هایی که ما در فیلم‌های دفاع مقدس می‌بینیم شاید هیچ مابه ازای خارجی ندارند و هیچ بویی از دوره هشت ساله دفاع مقدس نبرده‌اند. این فاصله عمیق دیده می‌شود اما تجربه مختصر خودمان که به صورت متناوب از سال 62 تا 65 است، به گونه‌ای بود که طبیعتاً آن موقع کسی با فاصله نگاه نمی‌کرد و همه در موضوع دفاع مقدس حل شدند برای همین است که برداشت‌ها و یا تصورات به دل نمی‌نشیند و اغراق آمیز است.
کریمی در ادامه افزود: ما می‌بینیم کاراکتری از سوی نویسنده و کارگردان خلق شده که در جنگ ما که نه در هیچ جنگ دیگری نمونه‌ای ندارد. یک تنه همه را حریف است و تقریباً الگوی مختصر و دست و پا شکسته از فیلم‌های هالیوودی است. ما اگر بخواهیم نتیجه بگیریم و صداقتی در پایبندی به ارزش‌های آن هشت سال در فیلم‌ها ما به ازای عینی داشته باشد، شاید شخصیت‌ها اینگونه که سینما متوقع است و باید روئین تن باشند، نیست. در حالی که شخصیت‌های شجاع و دلاوری در جبهه‌های ما بودند اما بسیار گمنام و در لفافه. آدمها این‌قدر زلال و شفاف بودند که نیازی به تظاهر نداشتند که قدرت‌شان را به رخ دیگران بکشند. شاید در برابر دشمن از سخت‌ترین موانع بدون کوچکترین شکوه و شکایتی عبور می‌کردند برای همین در طول عملیات‌هایی که در سالهای دفاع مقدس اتفاق افتاد، در نظام و تکنیک‌های جنگی تعریفی نداشته باشد. اما متاسفانه در فیلم‌ها وقتی می‌خواهیم آنها را به تصویر بکشیم این‌قدر این افراد را از عرش به فرش می‌آوریم که نه ارزش‌های آن‌سالها درست به تصویر کشیده می‌شود و نه باورپذیر است . بعضاً به گونه‌ای این افراد به تصویر کشیده می‌شوند که مخاطب می‌گوید اگر اینگونه بود چرا دفاع ما هشت سال طول کشید، هشت روزه می‌توانست به اتمام برسد.
وی در ادامه افزود: من احساس می‌کنم علیرغم جنگ‌هایی که در تاریخ وجود دارد ـ برای گرفتن خاک و یا قدرت بوده ـ این هشت سالی که بر ما گذشت دفاع از تمامیت و اعتقادات ما بوده که بسیار متفاوت است ما این فرق را در تعداد کمی از فیلم‌های دفاع مقدس شاهد هستیم.
مجری طرح «روبان قرمز» در ارتباط با صحنه‌هایی که در ذهنش رسوب کرده است، توضیح داد: بخشی از خاطرات و یا بخشی از ماجراهایی که در ذهن ما مانده مستقیماً به جنگ ربطی ندارد، بیشتر روابط انسان‌هاست این روابط این‌قدر شفاف، زلال و صمیمی بود که پس از گذشت این همه سال با دوستان آن زمان ارتباط داریم این ارتباط نه نسبی است که بگوییم نتوانستیم از آنها جدا شویم و نه ارتباط شغلی است. در کنار هم بودن بزرگترین حلقه و علقه عاطفی را ایجاد کرده است و نکته مهمتر شاید این باشد که تکراری‌ترین و ساده‌ترین روابط از خود گذشتن، سبقت گرفتن در شهادت و در همه چیز ... انسان‌ها در محیطی تلاش می‌کردند که دیگری را ببینند و نه خودشان را و این مبنای اصلی بود که در آن زندگی اجتماعی همه لذت می‌بردند و از همه چیز گذشت می‌کردند شاید این صحنه‌ها دیگر دور و برما تکرار نشود. الان برعکس این ماجرا اتفاق می‌افتد خود دیدن و دیگران ندیدن است.
وی در ادامه افزود: به ندرت این صحنه‌ها و در برخی از کارها دیده شده است. برخی از دوستان در نهایت هنرمندی این قضایا را به تصویر کشیدند و آثار درخور و شایسته‌ای از خود به یادگار گذاشته‌اند که هم باعث سربلندی سینمای ملی ما شده و هم تابلوهای برجسته از دفاع مقدس ثبت شده، اما سخت است از این نظر که با اتفاقات جامعه امروز ما باورپذیر نیست. این که آدمها کنار هم باشند و از هم سبقت بگیرند که به هم کمک کنند و خود را در معرض دفاع نظامی قرار بدهند، برای جامعه امروز ما باورپذیر نیست. این فاصله ایجاد شده، لطمات بسیاری را به ذهن و باور ما زده است. باید این نکته را یادآور شوم که این لحظه‌های احساسی و عاطفی را به شکل باورپذیر برای جامعه امروز به زبان تصویر ترجمه کردند کارسختی است. اما هنوز بچه‌های آن دوران این خاطرات را در ذهن خود دارند و وقتی به صورت مکتوب و یامصور مرور می‌کنند برایشان لذت بخش است.
* برخی فیلم‌ها به حماسه دفاع مقدس لطمه زدند
وی درخاتمه به آسیب‌هایی که برخی از آثار سینمای دفاع مقدس به حماسه دفاع مقدس زده است، اشاره کرد و گفت: بخشی از تولیدات سینمای دفاع مقدس لطمه زیادی به دفاع مقدس زده است. بخشی از تنگ نظری‌ها و کوته‌فکری‌های افراد به ظاهر مسئول و ناآگاه که دفاع مقدس را ملک شخصی خود می‌پندارند در عرصه تولید فیلم‌های دفاع مقدس باعث لطمه به آن حماسه هشت ساله شد. در سال‌هایی تولید آثار دفاع مقدس دروازه ورود فیلم اولی‌ها بود این زمان‌ها شاید استعدادهایی پیدا شد اما بیشتر از این که مفید باشد، مضر بود. اگر نگاهی به سالهای قبل داشته باشیم خواهیم دید برخی از دوستان برای گرفتن حداقل امکانات تلاش کردند تا فیلم‌هایشان را به دفاع مقدس مربوط کنند که بیشترین لطمه را به سینما و این دوره حماسه هشت ساله زد. امیدوارم همانطور که در شعار به سینمای دفاع بها می‌دهیم عملکردها‌یمان را درست کنیم. آن نگاه صادقانه را حالا به آن رفتارهای صادقانه معطوف کنیم.
