موعود در اسلام
در قرآن کریم آیاتی در سوره‌های مختلف درباره بحث مهدویت و حکومت جهانی آن حضرت آمده است که برخی تصریح به آن دارند و برخی با استفاده از روایات و تفاسیر، منطبق بر بحث مهدویت است. همچنین روایات بسیار زیادی از پیامبر (صلی الله علیه و آله) و ائمه اطهار (علیهم السّلام) که در منابع شیعه و اهل سنّت نقل شده است؛ ویژگی‌های فردی، اوضاع عصر ماقبل و بعد ظهور، روش و ویژگی‌های حکومت آن حضرت را به دقت بیان نموده‌اند.
از بین آیات مختلف قرآن برای رعایت اختصار به ذکر نمونه‌ای بسنده می‌کنیم:
«وَعَدَ اللَّهُ الَّذِينَ آمَنُوا مِنكُمْ وَ عَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَيَسْتَخْلِفَنَّهُمْ فِي الْأَرْضِ كَمَا اسْتَخْلَفَ الَّذِينَ مِن قَبْلِهِمْ وَ لَيُمَكِّنَنَّ لَهُمْ دِينَهُمُ الَّذِي ارْتَضَى لَهُمْ وَ لَيُبَدِّلَنَّهُم مِّن بَعْدِ خَوْفِهِمْ أَمْناً يَعْبُدُونَنِي لاَ يُشْرِكُونَ بِي شَيْئاً وَ مَن كَفَرَ بَعْدَ ذلِكَ فَأُولئِكَ هُمُ الْفَاسِقُونَ؛
خداوند به کسانی از شما که ایمان آورده و اعمال شایسته پیشه کرده‌اند وعده داده است که آنها را در زمین خلافت دهد، چنان که افراد پیش از آنها را نماینده خود گردانید و دینی را که برای آنها برگزید، برای اینان باقی داشته و ترس آنها را تبدیل به امن کند تا مرا پرستش کنند و هیچ به من شرک نورزند و کسانی که پس از آن کافر شوند، آنها فاسقانند.»
نکات آیه :
1. خلافت و نمایندگی خدا در زمین به مؤمنین و صا لحان می‌رسد.
2. این حکومت بر اساس قوانین و دین الهی در تمام شؤون زندگی خواهد بود؛ دینی که از قبل انتخاب شده بود. (اسلام)
3. پس از خوف و ترس و ناامنی، امنیت و آرامش به این حکومت خواهیم داد. یعنی تمام عوامل ترس و ناامنی از بین می‌رود و آرامش و امنیت کامل در همه روی زمین حکم‌فرما خواهد شد.
در تفسیر این آیه از امام سجاد، امام باقر و امام صادق(علیه السّلام) روایت شده که این آیه درباره حضرت قائم(علیه السّلام) و یاران او نازل گردیده است.
در تفسیر آیه 33 سوره توبه: «هُوَ الَّذِي أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدَى وَ دِينِ الْحَقِّ لِيُظْهِرَهُ عَلَى الدِّينِ كُلِّهِ وَ لَوْ كَرِهَ الْمُشْرِكُونَ»؛ روایاتی از امیرالمؤمنین علی(علیه السّلام) و امام باقر(علیه السّلام) نقل شده است که اشاره به قیام امام زمان(علیه السّلام) دارد. امام باقر(علیه السّلام) می‌فرماید: این پیروزی به هنگام قیام مهدی از آل محمد(صلی الله علیه و آله) خواهد بود. آنچنان که هیچ کس در جهان باقی نمی‌ماند، مگر این که اقرار به محمد (صلی الله علیه و آله) خواهد کرد و این نشان از دین واحد جهانی در زمان ظهور قائم(علیه السّلام) دارد، که آن هم دین اسلام خواهد بود.
«وَ لَقَدْ کَتَبْنا فِی الزَّبُور مِنْ بَعْدِ الذِّکرَ أنَّ الأرضَ یَرِثُها عِبادِیَ الصَّالِحُون؛ ما پس از ذکر (تورات یا همه‌ی کتاب‌های آسمانی) در زبور نیز نوشتیم که زمین را بندگان صالح من به ارث خواهند برد.»
اعتقاد به پیامبر خاتم (صلی الله علیه و آله) و انتظار ظهور منجی ویژه‌ی ما مسلمان‌ها نیست. بشارت به نبوّت رسول خدا و امامت ائمه هدی و مژده‌ی ظهور نجات‌بخش، در همه‌ی کتب آسمانی قبل بوده است و پیامبران و مؤمنان امت‌های پیشین به آن اعتقاد داشته‌اند.همه‌ی مفسران شیعه و برخی از نویسندگان سنّی عبارت عِبادیَ الصَّالِحُون را در آیه‌ی فوق مربوط به حضرت مهدی علیه‌السلام می‌دانند.
بر اساس این آیه شریفه، بشارت ظهور و دولت جهانی مهدی (علیه السلام) در کتاب زبور حضرت داوود (علیه السلام) و در دیگر کتب آسمانی آمده است و مؤمنان امت‌های قبل با این واقعیت آشنا بوده‌اند. با وجود تحریف کتب آسمانی قبل خوشبختانه هنوز آثاری از این بشارت‌ها باقی مانده است.
علامه مجلسی در «بحارالانوار» حدود 60 آیه را نقل می‌کند و همراه با تفاسیر و روایاتی، آنها را به موضوع مهدویت نسبت می‌دهد.
دانشمندان سنّی نیز در تفاسیر و آثار خویش، دلالت بسیاری از آنها را بر مهدی (علیه السلام) پذیرفته‌اند. یکی از این دانشمندان شیخ سلیمان قندوزی حنفی (1294 ق) است. او در جلد سوم کتاب ینابیع الموده، بابی را به بحث مهدویت در قرآن اختصاص داده و در آن پنجاه و پنج آیه را از قرآن در شأن مهدی (علیه السلام) دانسته است.
در اینجا، به دو آیه اشاره می‌نماییم که شیعه و سنّی آنها را به قیام حضرت بقیه الله تفسیر کرده‌اند:
1- خدای متعال در وصف ظهور و حکومت حضرت مهدی (علیه السلام) می‌فرماید: «وَ نُریدُ أنْ نَمُنَّ عَلَی الَّذینَ استُضعِفُوا فِی الأرض وَ نَجعَلَهُم أئِمَّۀ وَ نَجعَلُهُم الوارِثین؛ و ما می‌خواهیم که بر ضعیف نگه داشته‌شدگان در زمین منّت نهیم و آنها را به پیشوایی برسانیم و وارث (زمین) گردانیم.»
مفسّران، منظور از «کسانی را که وارث گذشتگان بوده، به پیشوایی می‌رسند» را امام مهدی (علیه السلام) دانسته‌اند.
2- خدای بزرگ درباره‌ی قیام و مبارزات پیروز آن حضرت (علیه السلام) می‌فرماید: «وَ قاتِلُوهُم حَتَّی لا تَکُونَ فِتنَۀٌ وَ یَکُونَ الدِّینُ کُلُّهُ لِلَّه ...؛ و با آنها بجنگید تا آن که فتنه‌ای بر جای نماند و دین یکسره از آن خدا گردد.»
