"هزار دوست وهمنشین بسیار نیست،ولی یک دشمن برای آدمی زیاد است."
(حضرت علی علیه السلام)
انسان موجودی اجتماعی است که عشق و علاقه به زندگی همراه با رفاقت و دوستی و انس با دیگران یکی از نیازها و بایدهای شخصیت اوست.احساس نیاز به همزیستی صمیمانه وهمدلی وهمراهی با دیگران علاوه بر اینکه یکی از جلوه های زندگی اجتماعی به شمار می رود ندایی است برخاسته از اعماق وجود انسان که اورا به ایجاد ارتباط دوستانه و تماس با هم نوع فرا می خواند .هیچ انسسانی با قطع پیوندهای دوستانه و بریدن از همنوع وانزواگرایی احساس ارامش نمی کند .به همان میزان که انسان از روابط دوستانه با دیگران احساس اسایش وراحتی می کند از تنگناهای ناشی از فقدان زندگی جمعی وقطع رشته ی مودت ودوستی با دیگران رنجور واشفته می گردد.

هیچ چیز برای انسان غم انگیزتر و ازار دهنده تر از این نیست که احساس کند در این دنیای پهناور یکه وتنهاست وهیچ قلبی برای او نمی تپد.
سقراط می گوید:"مردم هر کدام ارزویی دارند یکی مال وثروت می خواهد ودیگری افتخار ومقام ولی به عقیده ی من دوست خوب از تمام اینها برای من بهتر است".
حضرت علی علیه السلام فرمودند:"دوستی نصف خردمندی است".
دوست،آیینه اخلاق ورفتار،کمک حال ساعات تنهایی و دل تنگی وبازوی کمکی وپشتیبان هاست.
دوست ورفیق شایسته عامل مهمی در رسیدن انسان به کمالات معنوی است.حضرت علی علیه السلام در اینباره می فرمایند:به درستی که نامیده نشده رفیق مگر از برای اینکه او انسان را به طرف صلاح ودین همراهی وراهبری می کند ودر جهت کسب کمالات معنوی یاری می رساند.پس هرکس تورا به طرف صلاح دین یاری کند او رفیق مهربان است".
داشتن رفیق خوب وشایسته برای نسل جوان و نوجوان از اهمیت بیشتری برخوردار است ؛زیرا نوجوانان و جوانان که در استانه ی زندکی اجتماعی قرار گرفته اند،می توانند با کمک دوستان اگاه دلسوز ،شایسته وجوانمرد ،شخصیت خود را رشد دهند و استعدادهای خویش را به شکوفایی برسانند.
دوست شایسته،زمینه ساز پیشرفت وموفقیت انسان است و از طریق مباحثه ی علمی و تبادل افکار و اندیشه ها ،باعث بالندگی و پویایی انسان می گردد.
اسوه ی عدالت و مهرورزی حضرت علی (علیه السلام) خطاب به فرزند برومند خود امام حسن (علیه السلام) می فرمایند:"ای فرزندم ...! نخست دوست وسپس راه ".
معنا ومفهوم این روایت شریف چنین است : اولا رفیق در مسافرت ضروری ولازم است وبی رفیق نباید سفر کرد وثانیاباید مواظب بود ودرباره ی همسفر تحقیق کرد.البته منظور حضرت علی علیه السلام از واژه ی "طریق"هر سفر و مجالستی است ؛یعنی در پیمودن هر راهی باید رفیق ودوستی برای خود داشت مثلا در پیمودن راه علم ودانش رفیق خوب وشایسته می تواند نقش بنیادی داشته باشد.
محروم بودن از دوست باعث احساس بی مهری واحساس عدم مشابهت با دیگران وباعث اعتماد به نفس پایین می شود.همچنین احساس تنهایی را به دنبال دارد که خود ملازم عواطف منفی از قبیل افسردگی ،اضطراب وخجالت بی مورد است .
به دلیل جایگاه مهم و تأثیر گذار دوست در زندگی وشخصیت انسان وبه دلیل آنکه صفات دوست بصورت ناخوداگاه به دوست وهمنشین سرایت می کند ،باید با کسانی دوست شویم که از بیشترین خصوصیات مثبت برخوردارهستند . حضرت علی علیه السلام در روایتی می فرمایند: "با انسان شرور وپست رفاقت نکن ؛زیرا شخصیت و طبع تو از شرارتهای او الگو گیری می کند بدون انکه خودت بفهمی ". همانطور که صفات زشت وناپسند در اثر همنشینی به دیگران منتقل می شود صفات پسندیده وزیبا نیز در اثر همنشینی با دیگران به فرد سرایت می کند.
در آموزه های روانشناختی به ویژه در یادگیری مشاهده ای که بیشتر توسط آلبرت بندورا مطرح شده است،به این نکته تاکید شده است که بخش بزرگی از یادگیری انسان از راه مشاهده ی رفتار و اعمال دیگران آموخته می شود.طبق این نظریه مشاهده ی الگوهای رفتاری افرادی که در اطراف فرد هستند باعث می شوند این الگوها به فرد سرایت کند و انها بیاموزد.نکته قابل توجهی که در این نظریه وجود دارد این است که اگر الگو گیرنده به الگو دهنده توجه وعنایت داشته باشد رفتار اورا سریع تر وبهتر یاد می گیرد ورفتار الگو به الگو گیرنده سرایت کرده رفتاری شبیه او وهمانند او از خودش بروز می دهد .
به دلیل اینکه در دوستی وهمنشینی با دیگران توجه و ارتباط عاطفی بسیاری حاکم است (دوست خود) می پذیرد.لذا آراسته بودن الگو ودوست به صفات مثبت واخلاق انسانی واسلامی تاثیر بسیاری برطرف مقابل دارد وناخود اگاه در او تاثیر می کند.
منبع :
جوانی فصل شکفتن، علی احمد پناهی، انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(قدس سره)

ارسال نظر :نام : اي ميل : سایت : نظر شما : کد امنیتی