بی حجابی مدرن
این روزها یکی از مهمترین دغدغه‌های جامعه ما مسئله حجاب است. حجابی که نیمی از اصالت آن در هجوم تجددگرایی و غرب‌زدگی از بین رفته و نیم دیگر هم در میان فلسفه‌بافی‌ها و تعاریف جدید، مدام رنگ عوض کرده و هر روز غریب‌تر و مهجورتر می‌شود. اما واقعا حجاب چیست؟
معنای لغوی این کلمه به پرده یا حائلی اطلاق می‌شود که وظیفه‌اش پوشاندن و محفوظ نگه داشتن است و در عرف جامعه ما، به طور خاص، به پوشش کامل اسلامی گفته می‌شود. بسیاری از ما با شنیدن این کلمه بی‌اختیار یک خانم چادری را به ذهن می‌آوریم که تنها نمود ظاهری حجاب است. اما آیا تعریف این واژه به همین جا ختم می‌شود؟ آیا می‌توان پوشش چادر و یا نفس «پوشیده بودن» را مطلق حجاب به حساب آورد؟
چندین آیه در قرآن به موضوع حجاب اشاره دارند که یکی از مهمترین آنها آیات ۳۰ و ۳۱ سوره نور است۱. ظرافت موجود در این آیات آن جاست که قبل از پرداختن به بحث «پوشش»، از حرمت و حفظ «نگاه» سخن به میان می‌آورد؛ و تاکید قرآن چنان است که روی صحبت اول به آقایان و پس از آن به خانمها برمی‌گردد. شاید به این دلیل که اهمیت این موضوع در آقایان بیشتر از خانمها باشد.
خیلی از ما فراموش کرده‌ایم که حجاب به غیر از نوع پوشش – فارغ از بحثهای مرتبط با آن- مراتب دیگر هم دارد و این مراتب دیگر، در بسیاری از موارد مقدم بر نوع پوشش هستند یا حداقل به عنوان پیش زمینه آن محسوب می‌شوند. متاسفانه در این مسئله، همانند دیگر معضلات جامعه، تنها یک بعد قضیه را دیده‌ایم. خانواده‌ها و مربیان و دست اندرکاران امر تمام تمرکز خود را تنها صرف ظاهر کرده‌اند. هر جا که بحث حجاب پیش آمده از چادر گفته‌اند و از کیفیت پوشش و باید و نبایدهایی که اگر عمق مسئله حجاب پیش از این شکافته می‌شد، نیازی به تکرار و تذکر بیش از حد نداشت. و مهمتر از آن این که انگشت اشاره این نصایح و تذکرات فقط و فقط دختران هستند، به حدی که تصور می شود اسلام ما هیچ توصیه و سفارشی برای آقایان نداشته و ندارد!
کوتاهی‌هایی از این دست، موجب بسیاری از کج‌روی‌های امروز شده است؛ توجه افراطی به یک جنبه و بازماندن از جهات دیگر. نمونه بارز آن هم طیف وسیع آقایان مذهبی و متشرعی است که شاید در جوانب دیگر دینداری نمونه باشند، اما نحوه ارتباطشان با نامحرم، خارج از حدود شرعی است و این ادعا، اغراقی نامنصفانه از سر تحجر نیست. خیلی از آقایان متدین ما نسبت به کیفیت و نوع برخوردهایشان با نامحرم به طرز اسفناکی بی‌اعتنا هستند. پندار ایشان بر این است که حجاب مختص خانم‌هاست و هیچ مرتبه‌ای از آن شامل آنها نمی‌شود. ابعاد دیگر حجاب هیچ گاه برایشان تبیین نشده. کسی از پاکی ذهن و نجابت قلب و وقار سخن صحبت نکرده. مسایل مهمی چون «ضرورت یا عدم ضرورت صحبت با نامحرم» و «کیفیت نگاه» برای آنها مطرح نشده و چه بسا که نداشتن همین پیش‌زمینه‌ها، از جمله دلایل گسترش پوشش‌های غلط و غیرمعقول مردانه‌ای باشد که امروزه شاهد آن هستیم.
«بی‌حجابی‌های مدرن» -اصطلاحی که شاید بتوان به بعضی رفتارهای ناهمگون دینداران امروزی اطلاق کرد- از چنین مسائلی نشات می‌گیرد. از لحن سبک صحبت با نامحرم تا خنده و شوخی‌های بی‌جا و حتی وقیح و نگاه‌های بی‌پرده. در این میان فرق چندانی نمی‌کند طرف مقابل خویشاوند باشد یا یک فروشنده صرف. همکلاسی باشد یا همکار. حتی مجازی یا غیرمستقیم بودن ارتباط هم ضمانی بر بی مشکل بودن آن نیست. متاسفانه فضای مجازی به علت حذف رویارویی مستقیم، پتانسیل زیادی برای ایجاد خطا دارد. آشنایی‌های ساده از گودر و فیس‌بوک و وبلاگ و هزار مجرای دیگر آغاز می‌شود و گاه این آشنایی اساسا عمیق‌تر از آشنایی‌های حقیقی است؛ زیرا فضای بیرون اقتضا می‌کند که تنها ظاهر عمومی فرد جلوه کند و نه ابعاد محرمانه زندگی او، ولی در دنیای مجازی، همین ابعاد محرمانه به سادگی و بدون هیچ ترسی آشکار و زمینه مستعدی می‌شود برای ایجاد اشتراک و هم صحبتی با دیگران.
پنهان کردن نام یا چهره هرگز نمی‌تواند مصونیتی در پی داشته باشد، چون در یک رابطه مجازی تفکر فرد و درونیات اوست که اطرافیان را جذب می‌کند و از سوی دیگر، جاذبه جنس مخالف نیز باعث می‌شود که اطرافیان غیرهمجنس بیشتر به سمت فرد جذب شوند. بارها دیده‌ایم که در همین دنیای مجازی بسیاری از ملاحظات و حرمتها فراموش می‌شود و آدمهای متدین اطرافمان چهره‌ای کاملا متفاوت پیدا می‌کنند.
آن چه در هنگام رابطه با نامحرم، هم مهم است و هم دشوار، حفظ صحیح حدود شرعی است و هر دو طرف نیز موظف به رعایت آن هستند و چه بسا که وظیفه مرد سنگین‌تر هم باشد. زیرا حیای ذاتی زن۲ در بسیاری از موارد خود عامل بازدارنده بسیاری از خطاهاست، ولی حیا و عفاف در جنس مذکر نیاز به آموخته شدن دارد و تذکر فراوان‌تر.
یادمان نرود که فرض در ترک رابطه با نامحرم، به گناه افتادن و بالاتر از آن، تنها احتمال به گناه افتادن است و همین قانون ساده نشان می‌دهد که اسلام تا چه حد برای این موضوع اهمیت قائل شده است. پس اگر دغدغه حجاب و دینداری داریم، کمی بیشتر در رفتارمان دقیق شویم و مراقب باشیم که اندوخته ایمان‌مان در سیلاب بی‌توجهی و ناآگاهی از بین نرود.
_____________________________________ ۱.قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ وَيَحْفَظُوا فُرُوجَهُمْ ذَلِكَ أَزْكَى لَهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِيرٌ بِمَا يَصْنَعُون* وَقُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ وَ... .
۲. لحَیاءُ عَشَرَةُ أَجزاءٍ فَتِسعَةٌ فِى النِّساءِ وَواحِدٌ فِى الرِّجالِ؛ حیا ده جز دارد، نه جزء آن در زنان است و یك جزء در مردان. رسول اکرم (ص).
كنزالعمال، ج۳، ص۱۲۱، ح۵۷۶۹
منبع: دخت ایران
