راهحل شايعترين مشکلات روزهداري
7 پرسش روزهداران،7 پاسخ پزشکان:
طي چند سال اخير تابستان و ماه مبارک رمضان با هم مقارن شدهاند. ساعتهاي طولاني ناشتا بودن و گرماي هوا، روزهگرفتن را از نظر بسياري افراد سخت و طاقتفرسا کرده است...
تشنگي و خشکي دهان، سردرد و سرگيجه، ضعف و بيحالي و... از مشکلات شايعي هستند که روزهداران از آنها گلهمندند اما نگران نباشيد، برخي از اين مشكلات موقتي هستند و برخي ديگر هم راهحلي دارند پس با ما همراه شويد.
بوي دهان
دليل: بسياري از روزهداران ميگويند گرچه بعد از هر وعده غذايي مسواک ميزنند و از نخ دندان استفاده ميکنند اما باز هم طي روز دهانشان بوي نامطبوعي ميدهد. دليل بوي بد دهان، غير از مساله باقيماندن موادغذايي در دهان و فساد آنها، تغيير در روش متابوليسم بدن در زمانهايي است که به مدت طولانيمدت ناشتا هستيم. در اين شرايط به جاي آنکه قندها بسوزند، چربيها ميسوزند و از آنها انرژي توليد ميشود. محصولهاي فرعي ناشي از سوختن چربي در بدن اصطلاحا تركيبهاي ستوني يا كتوني هستند. آنها در خون گردش دارند و عامل اصلي ايجاد بوي بد دهان به شمار ميروند. اين بو نهتنها در زمان روزهداري بلكه در تمام موارد ناشتا ماندن براي طولانيمدت و در بيماران ديابتي حتي بعد از خوردن غذا هم ايجاد ميشود. البته در ديابتيها اين بو نشانه آن است كه گرچه فرد غذا خورده اما قند به سلولها نرسيده و متابوليسم بدنشان عوض شده و ليپوليز اتفاق افتاده است.
راهحل: رعايت بيش از پيش بهداشت دهان و دندان براي پيشگيري از بوي بد دهان در روزهداري اجتنابناپذير است. اين بو در روزهاي نخست بيشتر است اما به مرور با تنظيم متابوليسم بدن و کاهش توليد تركيبهاي كتوني كمتر هم خواهد شد. مصرف بيشتر مايعات نيز ميتواند تا حدي از بروز بوي بد دهان بکاهد اما آن را کاملا برطرف نميکند.
خستگي و ضعف
دليل: ساعتهاي طولاني ناشتاماندن باعث افت قندخون ميشود. بسياري از روزهداران بهخصوص در روزهاي نخستين كه احساس ضعف زيادي دارند، در وعده افطار يا سحر مقدار مقدار زيادي خوراكي شيرين ميخورند تا گرسنگيشان برطرف شود اما خوردن موادشيرين باعث بالارفتن قندخون ميشود بنابراين انسولين ترشح خواهدشد. بعد از مدت كوتاهي، قندها داخل سلولها نفوذ ميكنند و قندخون افت ميكند و فرد دچار ضعف و گرسنگي شديد ميشود.
راهحل: مصرف كمتر موادغذايي حاوي قندهاي ساده در وعده سحري و افطار ميتواند تا حد زيادي از بروز خستگي و ضعف پيشگيري کند بنابراين سعي کنيد تا جاي ممکن از مصرف زولبيا و باميه، خرما و چاي شيرين خودداري کنيد و به جاي آن قندهاي پيچيدهاي مثل نان سبوسدار يا ميوه و سبزيهاي حاوي فيبر و آب بخوريد تا تعادل الكتروليتي بدن برقرار شود و دچار افت قند و فشارخون نشويد.
لاغري و چاقي
دليل: اين مساله عموميت ندارد. قاعدتا كساني كه چاقاند در ماه مبارك چاقتر ميشوند چون در وعده سحري بيشتر ميخورند و ضعف چند ساعت قبل از افطار، خود باعث ميشود ميزان غذاي بيشتري در اين وعده دريافت كنند. ميزان دريافت غذاي افراد لاغر هم نسبت به روزهاي عادي كمتر ميشود، پس لاغرتر خواهندشد.
راهحل: به هر حال در ماه مبارك بايد مراقب وزنمان باشيم. بيتوجهي به مقدار انرژي دريافتي و مصرفي باعث افزايش يا كاهش وزن بهخصوص در کساني ميشود که رژيم غذايي مناسبي ندارند.
ترش كردن
دليل: دليل ترش كردن، روزهداري نيست بلکه خوابيدن بعد از صرف سحري است. مصرفهايي غذايي چرب و شيرين هم ميتواند باعث ترش كردن بعد از صرف وعده سحري يا افطار يا تشديد اين حالت در طول روز شود.
راهحل: كاهش مصرف موادغذايي چرب و شيرين در وعدههاي دوگانه و نخوابيدن بلافاصله بعد از صرف غذا مانع بروز ترش كردن بعد از سحري و برخاستن از خواب ميشود.
دلدرد
دليل: علت اين درد روزهداري نيست. پرخوري و تندغذاخوردن بعد از ناشتايي طولاني عامل بروز دل درد است. در ناشتاييهاي طولانيمدت، طبيعي است که معده كوچك ميشود و اگر موقع افطار حجم بالايي از موادغذايي را وارد آن کنيد يا تند غذا بخوريد، باعث دلدرد خواهد شد. در ضمن، بسياري از افراد بهدليل گرماي هوا، روزه خود را با شربت يا ميوههاي آبدار خنك مثل هندوانه باز ميكنند در حالي كه مصرف آب و نوشيدنيهاي خنك و شيرين براي شروع افطار توصيه نميشود زيرا احتمال بروز دلدرد را بيشتر خواهد كرد.
راهحل: آرام غذاخوردن و 2 قسمت كردن افطاري و شام ميتواند تا حد زيادي جلوي دلدرد را بگيرد. بهتر است در وعده افطار فقط يك چاي ولرم يا شير گرم با مقداري نان و پنير بخوريد تا قندخون را افزايش دهد و تا حدي جلوي ضعف را بگيرد و كمي بعد، غذاي اصلي را ميل كنيد.
سردرد
دليل: در روزهاي اول، افت قندخون و توليد تركيبهاي كتوني در بدن عامل سردرد هستند.
راهحل: تغذيه مناسب و استراحت بيشتر و قرار نگرفتن زير آفتاب داغ تابستان تا حد زيادي ميتواند موثر باشد.
يبوست
دليل: كم غذا خوردن يا غذا نخوردن طولانيمدت و انتخاب غلط موادغذايي در وعدههاي دو افطار و سحر عامل كاهش حركت?هاي دستگاه گوارش و نهايتا بروز يبوست است.
راهحل:بهترين كار اين است كه در وعده سحر و افطار مقادير كافي فيبر استفاده كنيد. مثلا در اين وعده، خيار، گوجهفرنگي و كاهو و مقادير فراواني آب بخوريد. به اين ترتيب حركت دستگاه گوارش سريعتر ميشود و كمتر دچار يبوست و كمآبي خواهيد شد.
تهیه و تنظیم: مریم ستاری ، الهام شفیعی
مطالب مرتبط:
6 توصیه بهداشتی برای سلامتی روزه داران
راه پیشگیری روزه داران از بوی بد دهان
1393/4/23