خلاقیت
به راستي خلاقيت چيست و خلاق كيست؟
بچه هايي كه راه حل هاي جديد و مناسب پيدا مي كنند، بچه هايي خلاق هستند. اما بايد دانست كه خلاقيت هوش نيست. بسياري از بچه هاي باهوش خلاق نيستند، اما گاهي با بچه هايي سر و كار داريم كه به ظاهر بازيگوش و معمولي اند، اما انديشه هاي خلاقي دارند. اين دسته از بچه ها بر خلاف ظاهرشان ذهن پيچيده اي دارند.
خلاقيت سه ويژگي دارد:
1- بچه هاي خلاق آمادگي دارند كه در پي راه حل هاي غير معمول باشند؛
2- آنان از ابراز عقايد و مفاهيم جديد لذت مي برند؛
3- آنان از اشتباه كردن نمي ترسند.
بچه هاي خلاق به تمسخري كه ممكن است متعاقب اشتباه شان پيش بيايد، بي اعتنا بوده و مشتاقند راه حل هايي كه احتمال شكست در آن زياد است را بياموزند. شايد مهم ترين تفاوت بچه هاي خلاق با ساير بچه ها در نوع تفكر آنان باشد. بچه هاي عادي و معمولي معمولا از تفكر هم گرا استفاده مي كنند يعني براي حل مسئله، ذهن شان را معطوف يافتن پاسخ صحيح مي نمايند. در عوض تفكر واگرا كه اساس خلاقيت به شمار مي آيد نوعي فكر كردن است كه وقتي يك مسئله داراي چندين پاسخ باشد به كار گرفته مي شود.
موانع شكوفايي خلاقيت
1- اجبار به همنوايي:
اگر فرزندان به اطلاعات و دنباله روي از روش هاي متداول و قواعد خشك و انعطاف ناپذير مجبور و ملزم باشند، به طور چشمگيري خلاقيت در آنان نقصان مي يابد. والدين مسلط و قدرت طلب، معلمان و مديراني كه نظم و انضباط افراطي را بر بچه ها تحميل مي كنند، به طور نادانسته و ناخواسته زمينه ساز زوال خلاقيت مي شوند.
2- نكوهش:
ابراز عقيده و ابراز راه حل هاي غير معمول و خارق العاده يكي از نشانه ها و مولفه هاي خلاقيت است. بنابراين نكوهش و تمسخر بچه هاي خلاق باعث خواهد شد كه احساس ارزشمندي آنان كاهش يابد و حالت وسواسي به خود بگيرد. با نكوهش ابراز عقايد بچه ها، آنها را مجبور خواهيم كرد كه از بيان افكارشان دست برداشته و رفتار جرأت ورزانه شان را كاهش دهند.
3- انتظار پيروزي:
انتظار پيروزي هميشگي و مدام و توقع زيادي والدين، آفت پيشرفت و ترقي بچه ها خواهد بود. انتظار پيروزي از هر كوشش، اغلب باعث خواهد شد كه بچه ها از شكست هايشان دلسرد شده و به دنبال راه حل هاي نو و بديع نروند. از طرف ديگر، انتظار تشويق و پاداش زياد نيز باعث افزايش توقع بچه ها در هر بار موفقيت خواهد شد. در بلند مدت اين امر ديد را از شناسايي واقعيت ها تحريف كرده و قدرت خلاق ذهن بچه ها را از بين مي برد.
4- عدم تحمل والدين:
خلاقيت به عبارتي نوعي بازي بيان عقايد و راه حل ها، همراه با تمايل به خيال پردازي، ادعا، جسارت ورزي و دستكاري در مفاهيم پذيرفته شده است. اغلب بچه هاي خلاق حالتي كودكانه دارند و كارهايشان توأم با ريخت و پاش است اما اينها تنها ظاهر قضيه است.
راههاي كمك به رشد خلاقيت
1- شركت در يادگيري خود انگيخته:
بسياري از بچه ها تحت فشار ديگران (مديران، معلمان، والدين) هستند. بنابراين تشويق شان براي جهت دادن به يادگيري چندان آسان نخواهد بود. از اين گذشته بسياري از والدين با شيوه هاي يادگيري خود انگيخته آشنايي ندارند. در برخي موارد هم مي ترسند اگر به بچه هايشان آزادي بيشتري بدهند تا آنان به شيوه خودشان واقعيت ها را كشف و دريافت كنند، چيزهاي اشتباهي را ياد گرفته و يا بچه ها آنچه را هدف آنان است نياموزند. والدين، در حقيقت وظيفه دارند بياموزند كه چگونه مي توان آموخت.
2- قانع نباشند:
بچه ها بايد اجازه داشته باشند نظرات و افكارشان را تغييردهند و تا مي توانند حدس بزنند. بگذاريد ذهن و توانايي تجسم و تصور بچه هايتان وحشي باشد و به هر سو كه مي خواهد برود. از اين راه بچه ها مي توانند روابط دست نيافتني و بعيد را دستكاري نموده و به احتمالات ذهني متعدد دست يابند. بايد ذهن بچه ها عادت كند كه خيلي زود قضاوت نكرده و به اولين و راحت ترين راه حل قانع نباشند.
3- انعطاف پذيري:
بايد به بچه ها اجازه داد تا ديدگاههاي خود را عرضه كرده و از زاويه هاي مختلف به موضوع نگاه كنند، به فرزندانتان بياموزيد براي هر موضوع، نظرات جديدي يافته و براي هرمسئله راه حل هاي زيادي را در نظر گيرد.
مطالب مرتبط:
1392/12/11
