مهم‌ترین معنای بلاها، خاصیت «رشددهندگی» آنها است. در حالت آسایش و راحتی، قابلیت‌های نهفتۀ انسان، پرورش نمی‌یابند. شهید مطهری در این باره می‌گوید:
«زشتی‌ها مقدمۀ وجود زیبایی‌ها و آفریننده و پدیدآورندۀ آنها هستند. در شکم گرفتاری‌ها و مصیبت‌ها، نیک‌بختی‌ها و سعادت‌ها نهفته است.»

انسان، موجودی است با قابلیت‌ها و استعدادهای فراوان که برای سعادت و به‌روزی باید پرورش یابند و از قوّه، به فعل تبدیل شوند و در این میان، آنچه زمینۀ این مهم را فراهم می‌سازد، «سختی‌»ها و «مصیبت»ها است و کارگاهی که چنین فعل و انفعالی در آن صورت می‌گیرد، «دنیا» است.
اوامر و نواهی خداوند، در همین فضا، قابل تحلیل‌اند. «اوامر (دستورها)» آن چیزهایی هستند که به مصلحت انسان‌اند و «نواهی (نهی‌ها)» اموری هستند که به زیان بشرند؛ اما معمولاً دستورها مربوط به چیزهایی هستند که مطابق میل انسان نیستند و نهی شده‌ها، مربوط به اموری هستند که مطابق میل انسان‌اند. انجام دادن چیزی که ناخوشایند است (در اوامر) و ترک آنچه خوشایند است (در نواهی)، سخت و مشقت‌زا است و به همین جهت، «تکلیف» نامیده می‌شوند؛ اما نباید فراموش کرد که اگرچه به ظاهر سخت است، ولی برنامۀ تکامل و پیشرفت انسان است.
بلاها و سختی‌ها از هر نوع آن، نه تنها بی‌معنا و بی‌فایده نیستند، بلکه ضرورت حیات انسانی‌اند؛ پس نباید از آنها دلگیر شد، بلکه باید آنها را گرامی داشت. مولوی می‌گوید:
گرچه دُردانه به هاون کوفتند نور چشم و دل شد و رفع گزند گندمی را زیر خاک انداختند پس ز خاکش خوشه‌ها برساختند بار دیگر کوفتندش ز آسیا قیمتش افزون و نان شد جان‌فزا باز، نان را زیر دندان کوفتند گشت عقل و جان و فهمِ سودمند باز، آن جان، چون که محو عشق گشت «یُعجِبُ الزُرّاع» آمد بعد کِشت.
نکتۀ مهم، این است که ماهیّت سختی‌ها و بلاها شناخته شوند. اگر چنین اتفاقی رخ دهد، سختی‌ها نیز شیرین می‌شوند. مولوی در این باره می‌گوید:
چون صفا بیند، بلا شیرین شود خوش شود دارو، چو صحّت‌بین شود.

ارسال نظر :نام : اي ميل : سایت : نظر شما : کد امنیتی