به دخت

 




آيين هاي چهارشنبه سوري

 آتش بازی  یا آتش سوزی

يافته هاي پزوهشي نشان مي دهد كه تمامي آيين ها و يادمان هايي كه مردم ايران در هنگامه گوناگون، بر پا مي داشتند و بخشي از آنها همچنان در فرهنگ اين سرزمين پايدار شده است ، با منش ، اخلاق و خرد نياكان ما در آميخته بود و در همه آنها ، اعتقاد به پروردگار ، اميد به زندگي ، نبرد با اهريمنان و بداندیشان و مرگ پرستان ، در قالب نمادها ، نمايش ها و آيين هاي گوناگون نمايشي گنجانده شده بود .

مراسم هاي چهار شنبه سوري

 

توپ مرواريد: در ميدان ارک طهران توپ کهن سالي بود که مدت صد سال بر فراز صفه اي جاگرفته بود شبهاي چهارشنبه سوري زنان و دختراني که حاجتي داشتند مخصوصاً آن زناني که در آرزوي یافتن همسر بودند از آن توپ بالا ميرفتند و بر بالای آن لحظاتی مي نشستند و از زير آن رد میشدند و یقین داشتند که به حاجتشان میرسند. اين توپ را توپ مرواريد ميناميدند و افسانه هاي گوناگون در باره آن ميگفتند.  .


آتش افروختن : 

زيباترين و شايد قديمیترين آداب چهارشنبه سوري آتش افروختن و پریدن از آن و شادي کردن در کنارآتش است.   ....
اينک تقريباً در سالهای دورتر در تمام ايران شب چهارشنبه سوري مردم تپه های بزرگی از بوته های بیابانی جمع میکردند و نزديک يکديگر قرار ميدادند زن و مرد و پير و جوان در صحن خانه يا در ميدانهاي عمومي و بر سر چهارسوها و چهارراههاي شهر و ده از روي اين آتش یکی پس از دیگری میپریدندو اشعار زیر را میخواندند


 

زردي من از تو ، سرخي تو از من

غم برو شادي بيا ، محنت برو روزي بيا

اي شب چهارشنبه ، اي كليه جاردنده ، بده مراد بنده


 پس از سوخته شدن خاکستري را که از آتش ميماند حتما دور از خانه در چاه یا بر آب روان ودر ... میریختند.:

کوزه شکستن : مردم طهران تا چند سال پيش که از سر در نقاره خانه بالا ميرفتند کوزه اي آب نديده(کوزه ایی که تا به حال آب به آن نخورده) با خود ميبردند و ازآنجا بزمين مي انداختند و ميشکستند و کساني که به انجا دسترسی نداشتند از بام خود کوزه را بزمين مي انداختند. اينکار در بسياري از نقاط ايران معمول است و عقيده دارند که بلاها و قضاهاي بد را در کوزه جمع کرده اند و چون آنرا بشکنند آن قضا و آن بلا دفع میشود.


قاشق زني

زنان و دختران آرزومند و حاجت دار، قاشقي با كاسه اي مسين برمي دارند و شب هنگام در كوچه و گذر راه مي افتند و در برابر هفت خانه مي ايستند و بي آنكه حرفي بزنند پي در پي قاشق را بر كاسه مي زنند. صاحب خانه كه مي داند قاشق زنان نذر و حاجتي دارند، شيريني يا آجيل، برنج يا بنشن و يا مبلغي پول در كاسه هاي آنان مي گذارد. اگر قاشق زنان در قاشق زني چيزي به دست نياورند، از برآمدن آرزو و حاجت خود نااميد خواهند شد. گاه مردان به ويژه جوانان، چادري بر سر مي اندازند و براي خوشمزگي و تمسخر به قاشق زني در خانه هاي دوست و آشنا و نامزدان خود مي روند.

 

آجیل خوردن
در شب چهارشنبه سوري آجيل خوردن از رسوم و آداب مخصوص است و مخصوصاً بايستي آجيل شور و شيرين باشد... در ميان زنان ايران در شب چهارشنبه سوري و حتي مواقع ديگر این اعتقاد وجود دارد که اگر کسی حاجت مهمی داشته باشد اگر آجیل را با آداب خاصی نذر کند و بین مردم پخش کند مشکلش حل مییشود و به حاجتش میرسظد.

البته توجه کنید که آجيل مشکل گشا از آداب خاص شب چهارشنبه سوري نيست ولي کساني که به آن اعتقاد کامل دارند گذشته از آنکه شب جمعه آخر هر ماه بدان عمل ميکنند شب چهارشنبه سوري نيز به آداب آن ميپردازند.
فالگوش : کساني که حاجتي دارند شب چهارشنبه سوري نيت ميکنند و بر سر چهارراهي يا اگر چهارراه نبود بر سر رهگذري به فالگوش ميايستند و نخستين عابري را که گذشت به سخن او توجه ميکنند و هر چه از دهان او برون آمد در اینکه به حاجت خود میرسند یا نه به فال نيک يا به فال بد ميگيرند. به این صورت که اگرسخن عابر اگر ارتباطی با حاجت شخصی که فالگوش ایستاده داشت امیدوار میشود که به آرزوهایش میرسد و گرنه او به حاجتش نخواهد رسید. همين فال را ممکن است بر پشت در خانه اي يا در اطاقي بگیرند به اینحالت که پشت در خانه یا اتاق امده بدون آنکه کسی متوجه حضور آنها شود به سخنان افراد داخل اتاق یا خانه گوش میدهند.البته این کار با سفارشات اولیای خداوند و آیات قرآن کریم مطابق نبوده و عمل شایسته ایی نیست چه بسا افراد داخل اتاق خصوصی صحبت کنند طوریکه دوست نداشته باشند دیگران متوجه شوند.

گره گشايي : کساني که بخت ايشان گره خورده و عقده اي در کارشان روي داده است شب چهارشنبه سوري گوشه دستمالي يا چارقدي يا گوشه ديگر از جامه خود و يا پارچه اي را گره میزنند و بر سر راهي می ايستند و از اولين کسي که از آنجا میگذرد درخواست میکنند که آن گره را بدست خود باز کند.که البته  ممکن است قفلي را بر پارچه يا دستمال و يا گوشه اي از جامه خود ببندند و سر  راه بايستند و کليدآن را به نخستين کسي که از راه ميگذرد بدهند که با آن کليد قفل را بگشايد و گره از کار فروبسته آن درمانده باز کند.

 


دفع چشم زخم و بخت گشايي :

براي بخت گشايي در شب چهارشنبه سوري تدابيري معمول است و از همه شگفت تر آن است که به دبّاغ خانه ميروند و از آب دباغ خانه اندکي برميدارند و با خود بخانه مي آورند و براي گشوده شدن بخت بر سر ميريزند
کندر و خوشبو:

يکي از آداب چهارشنبه سوري آن است که زنان بر در دکان عطاري ميروند و از او «کندر وشا براي کارگشا» و اسفند میخرند به خانه می آورند و برای دفع چشم زخم و حل مشکلات در خانه دود میکنندو اعتقاد دارند که دکان باید رو به قبله باشد.



قليا سودن :

يکي از وسايل دفع جادودر شب چهارشنبه سوري قليا سودن است اندکي قلياي خشک در هاون برنجين کوچکي ميريزند و هفت دختر نابالغ دسته ميزنند و با آب ميسايند و بر آن بول ميکنند و آن آب را در چهارگوشه صحن خانه اي که آن را جادو کرده اند ميريزند و يقين دارند که با اين تدبير جادو باطل ميشود.این سنت تقریبا نادر است و در میان قدیمیتر بیشتر رایج است.


آش بيمار: در خانه اي که بيماري باشد شب چهارشنبه سوري بايد در شفاي او کوشيد که بيماري او بسال ديگر نرسد براي اين کار آشي ميپزند که در ميان زنان به اسم «آش بيمار» يا «آش امام زين العابدين بيمار» معروف است بايد یک ظرف مسی بدست گرفت و با قاشق بدرخانه اي يا به در اطاق همسايه رفت و چنانکه او نداند که اين خواهش از طرف چه کسی است با آن قاشق بر آن ظرف مسي کوبيد و صاحب خانه يا اطاق وجداناً مکلف است که چيزي که بتوان در آش ريخت مانند آرد يا برنج يا غلات و پياز و هر چه از اين قبيل در خانه موجود باشد و اگر نيست مقداری پول در آن ظرف بريزد. هر چه در ظرف ريخته ميشود بايد در ترکيب آش داخل شود و اگر پول در آن ظرف بریزند با آن پول بايد لوازم آش را تدارک ديده و از آن آش بيمار را داد و بقیه آش  را به تهي دستان رهگذر داد و همين آش هر دردي را شفا مي بخشد.

 

 




ارسال نظر
:نام
: اي ميل
: سایت
: نظر شما
: کد امنیتی
 



نام شما : ایمیل دوست شما :