به دخت

 




مجالس روضه خوانی در خانواده ها

روضه و روضه خوانی اصطلاحی است که در مورد برپایی مجلس سوگواری امام حسین(علیه السلام) و بلکه هر مجلسی که به منظور ذکر فضایل و مصائب ائمه اطهار(علیهم السلام) و مطرح کردن مسایل دینی منعقد شود، به کار می بریم. مورد برپایی مجلس

 

اما برگزاری مجالس روضه خوانی بانوان در  منازل کارکردهای بسیاری داشته و دارد که مهمترین آنها سرمشق گیری و الگوسازی زنان از زندگی ائمه اطهار(علیهم السلام) و بزرگان دینی بویژه حضرت فاطمه(سلام الله علیها) و حضرت زینب(سلام الله علیها) می باشد.تربیت فرزندان مذهبی و خداجو نیز از دیگر برکات و محاسن این قبیل مجالس در منازل است، زیرا اگر کودکان از همان ایام کودکی با مسایل دینی آشنا شوند وقتی به سن بلوغ و تکلیف می رسند تقید زیادی به انجام تکالیف دینی دارند.

درمورد کلمه «روضه» باید گفت این واژه آنقدر مقدس و پر محتواست که آثار معنوی و تربیتی آن غیرقابل انکار است، زیرا آنچه تاکنون موجب حفظ اسلام و شعایر دینی و ترویج مذهب تشیع شده به فرموده امام راحل برپایه همین مجالس روضه خوانی بوده است به ویژه مجالس روضه بانوان که همواره از حال و هوای معنوی خاصی برخوردار است.

آماده کردن فضای خانه برای حضور فردی روحانی با عنوان روضه خوان ویا حضور یک بانوی مبلغ دین و جمع شدن اعضای خانواده و فامیل دور هم طبق برنامه قبلی و اطلاع از آن در ساعت مقرر، بیان احکام نماز و واجبات دین و پاسخ دادن به سؤالهای شرعی افراد شرکت کننده از محاسن دیگر روضه خوانی بانوان است، البته گاهی اوقات ایرادهایی هم به این مجالس وارد است که تنها به روضه خوانی پرداخته نمی شود.و متاسفانه تجملات و خرافات و بدعتها در این مجالس رخنه کرده است.

با این حال همین روضه ها آثار مثبتی روی افراد خانواده بویژه کودکان و نوجوانان دارد. خوشبختانه در حال حاضر خانواده ها به این نتیجه رسیده اند که باید متولی باشند نه مصرف کننده و دوباره مجالس روضه خانگی ومجالس بانوان رونق بیشتری گرفته است، بخصوص در ایام محرم و صفر که مجالس روضه خوانی بیشتر در منازل برگزار می شود.

از گذشته مرسوم بوده روضه خوانی و سخنرانی و مراسم اهل بیت(علیهم السلام) را بیشتر در منازل برگزار می کردند. این مجالس در واقع از چند لحاظ در اعضای خانواده ها تأثیر تربیتی داشته است اول به دلیل اینکه بچه ها می دیدند والدین به دلیل علاقه ای که به پیشوایان مذهبی دارند حاضرند از مال و دارایی و اثاثیه خود در راه ائمه اطهار(علیهم السلام) ایثار کنند و این روش در فرزندان نیز تأثیر می گذاشت و محبت اهل بیت(علیهم السلام) در دل آنان جای می گرفت. دیگر اینکه بچه های آن دوره از آموزه های دینی که روحانیون مجالس بیان می کردند بهره مند می شدند بنابراین گرایش و رشد مذهبی این قبیل بچه ها بیشتر از سایر کودکان بود. نکته دوم اینکه بچه هایی که در این خانه ها بزرگ می شدند اجتماعی بار می آمدند، مهارتهای اجتماعی و ارتباطی را می آموختند و زمینه ارتباط آنها با جوانان دیگر فراهم می شد و این از نظر پیوندهای اجتماعی آثار بسیار مثبتی داشت. گاهی هم این ارتباطات اجتماعی که در خلال روضه خوانی و این قبیل مجالس بین خانواده ها به وجود می آمد، موجب آشنایی بیشتر و وصلت دو خانواده با یکدیگر می شد.

ولی این زمان زندگی آپارتمان نشینی این فیوضات را از خانواده ها گرفته و خانواده ها کمتر موفق به برپائی چنین مجالسی در منازل خود می شوند زیرا بیشتر خانواده ها در آپارتمان هایی زندگی می کنند که پر از مبل و اثاثیه و میز ناهار خوری و این قبیل وسایل است که دیگر جایی برای برگزاری مجالس روضه خوانی نیست و بچه ها از لحاظ این ارتباطات و اجتماعی شدن از این طریق محرومند.

یکی از اساسی ترین نیازهای بچه ها نیازهای اجتماعی است، نیازهای زیستی، نیازهای روان شناختی، نیازهای اجتماعی و نیازهای معنوی که مجالس روضه های خانگی نیازهای اجتماعی و معنوی فرزندان را تأمین می کند و به همین دلیل در خانه هایی که چنین مجالسی به طور مرتب برگزار می شد نگرانی های روانی، اضطراب، افسردگی و سایر بیماری های روحی روانی کمتر وجود داشت. متأسفانه در این دوره اقوام کمتر یکدیگر را می بینند مگر اینکه کسی ازدواج کند و یا از دنیا برود شاید به این بهانه فامیل همدیگر را ببینند حال آنکه مجالس روضه خوانی هفتگی و ماهانه و یا دهه هایی که در قدیم در طول سال برگزار می شد تمام اینها یک ارتباطات گروهی و اجتماعی به وجود می آورد و خانواده ها از فردگرایی فاصله می گرفتند. از سوی دیگر افرادی که به دلیل اعتقاد به اهل بیت(علیهم السلام ) مجالس روضه خوانی برگزار می کردند و قسمتی از مال و درآمدشان را در راه عزاداری خاندان عصمت و طهارت و ترویج دین اسلام هزینه می کردند خدای متعال نیز به زندگی و مال و درآمدشان برکت می داد و از دامان آنها فرزندان صالحی به جامعه راه پیدا می کردند. یکی دیگر از آثار و برکات این مجالس شفا گرفتن است به طوری که بارها شنیده ایم که خانمها سر سفره هایی که در روضه های بانوان می انداختند برای شفای بیمارانشان نذر می کردند و از برکت مجلس سیدالشهدا(علیه السلام) شفا می گرفتند.

ولی در حال حاضر این برنامه ها به مساجد منتقل شده است حال آنکه ضمن آنکه مساجد باید احیا شود اما نباید نسبت به برپائی مجالس خانگی غافل بود زیرا هر کدام کارکرد خود را دارد. مسجد یک مرکز عمومی تر است و باید مراسم عمومی تر مثل نمازجمعه، نماز عید فطر، مراسم عاشورا و تاسوعا و دعاهای مخصوص مثل دعای کمیل و ندبه در مساجد برگزار شود در کنا آن نباید از برکات روضه های خانگی غافل شد.

آداب مراسم روضه خوانی

باتوجه به اینکه این مراسم جنبه دینی دارد و از شعائر بزرگ به شمار می آید لازم است آداب و شرایط یک سنت دینی کاملاً در آن رعایت شود بنابراین بعضی از علما به شرح برنامه و آیین نامه این مجالس پرداخته اند از جمله مرحوم محدث قمی که بخشی از کتاب «منتهی الامال» را به موعظه و راهنمایی برگزار کنندگان این مجالس پرداخته است که از نظر شما می گذرد:

اخلاص در عمل: گویندگان و شنوندگان با نیت تقرب به درگاه خداوند و استفاده معنوی و به دور از آلودگی و آلایش های دنیوی و سیاسی این مراسم را برگزار کنند.

راست گویی: چنان که اساس دعوت پیامبران و امامان(ع) در راستی گفتار و کردار و افکار در مرثیه اعلی بوده است و از آن به عنوان «عصمت» تعبیر می شود، در مراسمی که به نام آنان و به یاد بود شیوه و روش ایشان برپا می گردد لازم است که از هر گونه شائبه، دروغ، افترا و سخنان سست و بی پایه برکنار باشد.

مرحوم محدث قمی در توصیه به برگزارکنندگان این مجالس می گوید: و شیطان را در این عبادت بزرگ راه ندهند و از معاصی کثیره که روح عبادت را مکدر می کند بپرهیزند بخصوص از ریا، کذب و غناء که در این عمل ساری و جاری شده و کمتر کسی از آن مصون است، دوری کنند

برخی از ویژگی‌های عزاداری مطلوب عبارتند از:

عزاداری هرچند با اخلاص همراه باشد تأثیر آن در نفوس آدمی و جامعه اسلامی بیشتر است

1. رنگ خدایی دادن به جامعه

2. معرّفی صحیح اسلام و اشاعه فرهنگ حسینی و ارزشهای عاشورایی

3. توجّه دادن به هدف از آفرینش انسان

4. هدایت و ارشاد مردم

5. معرّفی الگوها

6. محزون بودن

7. واداشتن مستمعین به تفکر و اندیشه در مورد نهضت حسینی

8. ازدیاد علاقه‌مندی به اهل بیت (علیه‌السلام).

9. رعایت موازین شرعی و آداب عزاداری و تبلیغ ارزشهای دینی، فضایل دینی و آموزه‌های اسلام ناب محمدی(صلی‌الله علیه و آله و سلم)

10. بهره جستن از افراد باتجربه

11. همراهی با عزاداران( تماشای عزاداران، عزاداری به حساب نمی‌آید )

12. تسلیت گفتن

پیامبر اکرم (صلی الله وعلیه وآله وسلم) هرگاه می‌خواست به کسی تسلیت بگوید می‌فرمود:

«آجَرَکُمُ اَللهَ وَ رَحِمَکُم» یعنی، خداوند شما را پاداش دهد و بیامرزد.

 




ارسال نظر
:نام
: اي ميل
: سایت
: نظر شما
: کد امنیتی
 



نام شما : ایمیل دوست شما :