کنترل جنسی
مهمترین عامل برای در امان ماندن از آسیبهای جنسی، محافظت از نگاههای نامطلوب است که در این قسمت دربارۀ محدود کردن نگاه نکاتی را یادآور میشویم:
محدود کردن نگاه
یکی از عوامل سازگاری این است که انسان به چشم خود اجازه ندهد که به هر جا خواست نگاه کند؛ از این رو باید برای نگاه خود محدودهای را قرار دهد. قرآن کریم خطاب به مردان و زنان مؤمن میفرماید:
«قُل لِّلْمُؤْمِنِينَ يُغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ ... وَ قُل لِّلْمُؤْمِنَاتِ يَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصَارِهِنَّ؛ به مؤمنان بگو: (چشمهای خود را از نامحرم فرو گیرند) ... و به زنان باایمان بگو: (چشمهای خود را از نگاه هوسآلود فرو گیرند).»
اگر نگاه خود را کنترل کنیم، چشم به خیانت مبتلا نمیشود. خداوند متعال از چشمان ناپاک آگاهی دارد:
«یعلم خائنّه الاعین؛ خداوند از چشمهایی که نگاهشان سرقت میکند و از طریق بیراهه تأمین میشود، آگاه است.»
اهمیت محدود کردن نگاه
افتادن نگاه انسان به اشیای مختلف، از جمله به انسانها در بسیاری از موارد از توجّه و دقّت تهی است، یعنی بدون قصد انسان میبیند؛ ولی ادامه و تکرار آن، فسادهای فراوانی به وجود میآورد.
امام صادق (علیه السلام) میفرمایند:
«اوّل النظرۀ لک و الثانیۀ علیک و لا لک و الثالثۀ فیها الهلاک؛ اوّلین نگاه به سود تو است، دومین نگاه به ضرر تو است و در سومین نگاه هلاکت است.»
و در جای دیگر امام صادق (علیه السلام) میفرمایند:
«کسی که به زنی نگاه کند پس نگاه خود را به سوی آسمان بلند کند یا چشم خود را ببندد، نگاهش به او برنمیگردد مگر این که خداوند از حورالعین به ازدواج او درمیآورد.»
اگر نگاه آنقدر مفسده دارد، مقابله با آن چنان بااهمیت است که خداوند در مقابل یک زن دنیایی، حوریّهای نصیب انسان میکند، حوریهای که تمام زنان عالم به زیبایی او نمیرسند؛ البته این پاداش نشانگر آن است که محدود ساختن نگاه، برای نوع انسانها چندان آسان نیست.
پیامدهای محدود کردن نگاه
محدود کردن نگاه آثار فراوانی دارد؛ از جمله:
الف. مصونیت فردی
انسان به دنبال رفع آلودگی است و میخواهد خود را قرنطینه کند تا از آلودگیها در امان بماند؛ از این رو هرچه برایش امنیت ایجاد کند دلخواه او است و هرچه زمینه مسمومیت او را فراهم سازد، وی را نگران میکند، و نگاه، مسمومیت میآورد و محدود کردن آن، سبب مصونیت است. امام صادق (علیه السلام) میفرمایند:
«النظرۀ بعد النظرۀ تزرع فی القلب الشهوۀ و کفی بها لصاحبها فتنۀ؛ نگاه پس از نگاه در دل انسان شهوت میکارد و برای صاحب آن فتنه ایجاد میکند.»
فتنه، عدول از راه حق، بلا، محنت و عقوبت است.
ب. امنیت اجتماعی
نه تنها انسان از ناحیه خود به دنبال ایمنی است، بلکه میخواهد تا هر کس که به نحوی به او تعلق دارد نیز مصون باشد؛ چرا که با مصونیت او خود احساس امنیت میکند. تأمین این امنیت، به محدود کردن نگاه است. ابوبصیر به امام صادق (علیه السلام) گفت:
«زنی از کنار مردی عبور میکند. پس مرد از پشت سر به او نگاه میکند. حضرت فرمود: آیا هیچ یک از شما شاد میشود که به خانواده و خویشانش نگاه شود؟ گفتم: نه، حضرت فرمود: برای مردم همان پسند که برای خود میپسندی.»
کسی که میخواهد خانواده و خویشانش در امان باشند، باید دیگران از ناحیه او احساس امنیت کنند. امام صادق (علیه السلام) میفرمایند:
«کسانی که از پشت سر به زنها نگاه میکنند، در امان نیستند از این که زنانشان به این مسأله مبتلا شوند.» (یعنی دیگران نیز به زنان آنان نگاه میکنند.)
اگر میخواهید از ناحیه همسر، مادر و خواهر خود آسودهخاطر باشید، باید کاری کنید که دیگران نیز احساس راحتی کنند.
در روایات آمده است: «اگر انسان از این که دیگران به ناموس او نگاه کنند، احساس ناامنی میکند، خود نیز نباید به ناموس دیگران نگاه کند.»