آسیبشناسی مسائل جنسی
الف. ناهماهنگی جنسی میان همسران
بعضی مایلند در زمینه مسائل جنسی بسیار فعّال باشند، در حالی که عدهای اگر زیاد با هم نزدیکی نکنند، از امور جنسی بیشتر لذّت میبرند. بعضی از زنان حدّ دلخواه لذّت را در دوران تشکیل تخم در رحم احساس میکنند؛ یعنی وقتی که سلول نر از راه لولههای فالوپیان به تخمدان زن منتقل میشود و چهار یا پنج روز ادامه دارد تا زمینه بارور شدن زن را فراهم سازد. اغلب زنها قبل یا بعد از دوران قاعدگی نسبت به مواقع دیگر بیشتر احساس شهوت میکنند.
بعضی از مردان به شدّت نسبت به ارضای جنسی علاقه نشان میدهند و در تمام اوقات آمادۀ رابطه جنسیاند؛ ولی چون پس از عمل آمیزش با نوعی سستی مواجه میشوند، پس از عمل زناشویی به طور طبیعی به خواب میروند. گاهی مرد در ابتدا تحریک میشود و پیش از این که همسرش به لذّت مطلوب خود برسد، نمیتواند به کار ادامه دهد. دلیل این امر آن است که برای مردان طغیان شهوت آسانتر انجام میگیرد.
کسانی که واقعبین نیستند، انتظار دارند در هر رابطۀ جنسی ارضای کامل جنسی صورت گیرد؛ ولی باید گفت: زوجها غالباً به دلیل تجربه کم، انتظارشان در این جهت برآورده نمیشود. متأسفانه همسرانی که جوان و کمتجربهاند، ممکن است پس از مدتی موفق نشوند میل و اشتیاق روزهای اولیه را از خود نشان دهند و به دنبال آن چنین نتیجه بگیرند که در خود یا همسرشان نقصی وجود دارد. این نکته میتواند سازگاری میان همسران را به مخاطره بیندازد. برای مقابله با این خطر، همسران باید واکنشهای خود را برای رسیدن به ارگاسم کاملاً مورد توجه قرار دهند تا از این راه بر شهوت و میل خود بیفزایند. هر زن و شوهری باید برای رسیدن به نقطه مطلوب، به دقّت اشتباهات خود را مورد بررسی قرار دهد و از بروز دوباره آنها جلوگیری کند تا زمینه چنین سوءتفاهمهایی پیش نیاید.
ب. نگاه یکسویه به روابط جنسی
پس از آمیزش جنسی، میل جنسی در مردان به شدّت فروکش میکند، در حالی که میان زنان چنین فرآیندی به شدّت ظهور نمیکند و به علاوه، انتظار نوعی عشقبازی و نگاهی فراتر از رابطهی جنسی خالص در آنان وجود دارد؛ چرا که فکر بازیچه بودن زن برای مرد و نگاه یکسویه مرد به برطرف ساختن نیاز جنسی خود، زنان را آزار میدهد (یعنی این حالت که زن تصور کند فقط وسیلهای برای ارضا و لذت مرد است آزاردهنده است). پس مرد باید به وسیله عشقبازی پس از آمیزش، پاسخگوی خواستههای همسرش باشد. در مراحل اوّلیه ازدواج، عشقبازی پس از نزدیکی، به مراتب بهتر از عشقبازی پیش از آمیزش است؛ زیرا:
الف. عشقبازی پس از نزدیکی، محبت دو طرف به یکدیگر را ثابت میکند و نشان میدهد عشق آنها تنها به منظور ارضای جنسی نیست؛
ب. عشقبازی پس از آمیزش، حسّ مردانگی و زنانگی را در آنها تقویت میکند. هر مردی زمانی احساس غرور میکند که زن پس از نزدیکی او را ستایش کند و هر زنی مایل است بداند که صلاحیت جوابگویی به خواستههای شوهرش را دارد؛
ج. عشقبازی پس از نزدیکی، احساس نگرانی از یک عمل به ظاهر حیوانی را از بین میبرد و به عشق و محبت انسانی میافزاید؛
د. اگر در رابطه جنسی، یکی از همسران یا هر دو ارضا نشده باشند، این حقیقت را که به یکدیگر عشق و علاقه دارند، تأیید میکند و نمیگذارد ارضا نشدن باعث از بین رفتن محبّت میان زن و شوهر شود؛
هـ. اظهار عشق پس از نزدیکی، شروع دوباره خوبی را نوید میدهد.
هیچ جملهای نمیتواند شور و شوق شما را در زمینه لذّت جنسی درست وصف کند. عمدتاً علاقه شما و نگاهتان به بستر آمیزش معیّن میسازد چه قدر شما از ارتباط جنسی لذّت کسب میکنید. پس با به کارگیری عشقبازی در هر مرحله، زمینه شور و شوق مراتب بعدی را بهتر فراهم سازید.
ج. بسامد روابط زناشویی
کاهش تمایلات جنسی دو علت زیستی و روانی دارد. به طور طبیعی بالا رفتن سنّ مردان باعث میشود آنها دیرتر به انزال برسند و زمان بیشتری را میطلبند تا آمادگی تجدید رفتار جنسی را پیدا کنند. از طرفی زنان پس از یائسگی با کاهش یافتن حالت لَزجی مهبل، رابطه جنسی برایشان ناخوشایند مینماید. عوامل روانی از قبیل فشار کار، نداشتن وقت مناسب برای ارتباط جنسی، ترس از ناتوانی جنسی، احساس یکنواختی در ارتباط زناشویی، کسالت در ایجاد ارتباط مناسب و تفاوتهای فردی میان همسران نیز، زمینههای کاهش را فراهم میآورد.
در برخی همسران با گذر زمان تغییر چشمگیری در کاهش رابطه جنسی دیده نمیشود، در حالی که برخی در همان سالهای اولیه زناشویی فعالیتهای جنسی خود را به طور چشمگیری کاهش میدهند. زن و مرد باید در مرحله اوّل برای بالا بردن درخواست جنسی فضاسازی کنند تا کاهش طبیعت اوّلیه را با طبعی جدید جبران نماید، و در مرحلۀ بعدی از تغییرات آگاهی داشته باشند تا وضعیت پیش آمده غیرمنتظره جلوه نکند و زمینههای ناسازگاری را فراهم نسازد.
د. تصویر ذهنی ناسالم
رابطه جنسی سالم، مستلزم تصویر ذهنی سالم در مشارکت جنسی است. زنان و مردان در طول روز و در محیط کار باید بکوشند که کمتر به چهرۀ دیگران نگاه کنند. ایدهآل آن است که تصویر واضح هر یک از زن و شوهر، فقط به همسر خود اختصاص داشته باشد و زن و مرد تصویر واضحی از نامحرمان نداشته باشند. دقّت در چهره و بدن دیگران، دو حالت دوستی و نفرت را به دنبال دارد (یعنی گاهی چهره کسی را میبینی خوشایند است و گاهی عکس).
دوستی با دیگران رابطه فرد با همسر را تضعیف و زمینه ناسازگاری را تقویت میکند. به همین جهت، سفارش شده است در انتخاب همسر زیبایی او را مدّنظر قر ار دهید تا دیدن او زمینه دوستی شود. باید کسی را برای ازدواج و شریک جنسی برگزیند که چهره، حالتها و رفتارهای او زمینه پذیرش یک عمر را فراهم سازد. همان گونه که زنان بهتر است جز همسر را نبینند و مردان را به حریم خود راه ندهند، مردان نیز هرزهگرایی را باید وانهند و صادقانه، پاک و معصوموار به همسر خود نگاهی عاطفی، عشقی و شهوانی داشته باشند. آنان نه تنها در زمانهای انتخاب همسر، بلکه در زمان آمیزش نیز باید با تصویرسازی سالم و به دور از ذهنیتهای ناسالم، روابط جنسی را برقرار کنند. در روایات معصومان (علیه السلام) آمده است که ارتباط با همسر با شهوتی که از طریق تصویر ذهنی زن بیگانهای حاصل شده است، مطلوب نیست. یعنی این که شخص تصویر شخص غیرهمسر را در ذهن بپروراند و آن باعث برقراری ارتباط با همسرش باشد.
هـ. نبود جذّابیت
مردان و زنان برای این که جذّاب جلوه کنند، لازم است لباسهای متنوّع بپوشند. به طور طبیعی، تعداد زیادی از زنان و مردان از روش و نوع لباس پوشیدن همسران خود شکایت دارند. تغییر در لباس، تنها تفریح نیست؛ بلکه تصویر ذهنی دیگران را تغییر میدهد و آنان فرد را شخصیتی پاکیزه و انسانی مرتب میبینند. بیتردید نوع، ترکیب، تناسب رنگها و جلوههای گوناگونی که به همراه دارد، در رضایت روانی شریک جنسی تأثیر فراوانی میگذارد.
لباسهای روشنتر برای جوانان، لباسهای میانهرنگ برای میانسالان و لباسهای ساده و متناسب برای بزرگسالان باعث میشود میل جنسی در اولویت دیده شود. نکته جالب توجه این که برای زنها آنچه میشنوند، در رفتار جنسی تأثیر عمیق دارد و برای مردها آنچه میبینند، در روابط جنسی بسیار مؤثر است؛ البته این بدان معنا نیست که ریزبینی فوقالعاده زنان در دیدنیها نادیده گرفته شود.
و. تعیین وقت
هیچگاه نمیتوان برای نزدیکی جنسی زمان تعیین کرد. انسان همانند یک ماشین نیست که مطابق دستورالعمل خاصی رفتار کند. زمانی که همه چیز از نظر سایکو فیزیولوژی آماده باشد، انسان آماده آمیزش جنسی است؛ البته عادت همان گونه که در دیگر موارد نقش چشمگیری دارد، این جا نیز ایفای نقش میکند. در پایان سال اوّل زندگی جنسی، زن و شوهر باید آموخته باشند که مطابق خواستههای یکدیگر عمل کنند.
هر زمانی محیط آرام بود و تمایل به اوج رسید، زمان رابطه جنسی فرا رسیده است. هیچ کس نمیتواند در زمینه مسائل جنسی الگوی شما باشد. به هر کس نگاه کنید و او را ملاک قرار دهید، شکست خواهید خورد؛ چرا که تواناییها و گرایشهای افراد به تعداد آنها متفاوت است. زمانی که بیشتر موانع برداشته شود و شرایط از نظر محیطی، تغذیه، تمایل و ... آماده بود، میتوان ارتباط جنسی را آغاز کرد. معیار در کامیابی جنسی مراحل آن نیست؛ بلکه رسیدن همزمان زن و شوهر و فعالیت هماهنگ آنان برای رسیدن به ارگاسم ملاک است.
ز. نپذیرفتن هویّت جنسی
هر دختر و پسر یا زن و مردی، باید جنسیّت خود را پیش از انجام مراسم ازدواج پذیرفته باشد و خود را با نقش جنسیتی خویش سازگار کرده باشد تا بتواند هم انتظارات دیگران را پاسخ گوید و هم خود از نقشی که ایفا میکند، احساس رضایت کند.
داشتن نگرش مثبت به رفتار جنسی زنانه یا مردانه میتواند زمینۀ رشد دیگر موارد شخصیتی را فراهم سازد. در غیر این صورت تشخیص متخصصان دربارة چنین فردی اختلال در هویت جنسی خواهد بود.
اگر زن بپندارد که رابطۀ جنسی فقط برای رفع نیاز همسر است، ارزش خویش را نادیده گرفته و بر این باور صحه گذاشته است که به عنوان زن در صحنه جامعه، فقط باید پاسخگوی همسرش باشد. اگر زن در صحنه زندگی نقشی فعّالتر بر عهده گیرد و حقّ خود بداند که از لذتهای زندگی برخوردار شود، یاد میگیرد که در مناسبات جنسی نیز سهمی برای خود قائل شود.
ح. انزال زودرس
این اصطلاح زمانی به کار میرود که انزال پیش از دخول یا فوراً پس از آن صورت گیرد به طوری که لذت جنسی را مختل کند. اغلب زنها هستند که لذّتشان با انزال سریع مردها مختل میشود، ارضا نمیشوند، خسته و عصبانی میگردند و واکنشهای منفی از خود نشان میدهند. انزال زودرس میتواند به صورت اولیه باشد؛ یعنی به دلیل اضطراب و ضعف اعتماد به نفس رخ دهد، و میتواند ثانویه باشد؛ یعنی فشارهای روحی، نگرانیهای اقتصادی یا برخی داروها عامل انزال زودرس باشد.
انزال زودرس میتواند مرد و زن را خشمگین سازد و زمینههای ناسازگاری را فراهم آورد؛ از این رو مناسب است روشهایی به کار برده شود که انزال به تأخیر افتد. اینک به بخشی از این روشها اشاره میکنیم:
الف. قسمت پایین کلاهک آلت را میتوان به صورت حلقهای در بر گرفت و به مدت 3 تا 4 ثانیه آنقدر فشار داد که احساس قریبالوقوع انزال و ارگاسم عقبنشینی کند و احساس درد غلبه نماید. با تکرار این کار توسط مرد یا شریک جنسی او، انزال عقب میافتد و ارگاسم هماهنگ میان زن و شوهر به وقوع میپیوندد؛
ب. در صورتی که در طول هفته مقاربتها به حداکثر برسد، انزال زودرس خودبهخود رفع میشود؛ بنابراین همسرانی که در هفته یک بار مقاربت دارند، باید دستکم چهار یا پنج بار مقاربت را در برنامۀ رفتار جنسی بگنجانند تا از این راه حساسیت زوجین و به خصوص مرد کمتر شود و بتواند از آمیزش طولانیتر و لذّتبخشتر برخوردار شود؛
ج. استفاده از کاندوم باعث کاهش سطح تماس و فشار هنگام تماس میشود و بر همین اساس، انزال دیرتر انجام میگیرد.
د. نوازشها و معاشقههای پیش از آمیزش را خیلی طولانی نکنید و تنها تا آن اندازه که همسرتان به مرحله آمادگی برسد، ادامه دهید.
هـ. به محض احساس نزدیک شدن به لحظه انزال عضلات میان دو راه و مقعد خود را سست کنید و در همان حال با دهان باز نفس آرام و عمیق بکشید.
با این روشها میتوانیم از انزال زودرس که خلاف انتظار زن و شوهر است، جلوگیری کنیم.
ط. کاهش میل جنسی
نوع اوّلیه پایین بودن میل جنسی که در زنان سردی مزاج نامیده میشود، نتیجه مشکلات در رشد روانی- جنسی است. نوع دیگر آن که ثانویه نامیده میشود، کاهشی است که شایعترین علّت آن مشکلات روزمرّه در روابط با افراد است. اغلب زوجها نمیدانند که رفتار جنسی آنها، آیینه احساسات خوب و بد ناخودآگاهشان است. نیاز ظاهری یک مرد به محبّت زن، دشمنیها را پنهان میکند. وقتی چنین فردی به طور دایمی نقش آرامبخش را بازی میکند، از عصبانیتی که در درونش انباشته شده، آگاه نیست؛ امّا تظاهر این عصبانیت میتواند کاهش میل جنسی، انزال زودرس و حتی ناتوانی جنسی باشد.
علّت عمدۀ سردمزاجی زن، ناآگاهی مرد و رفتارهای ناشیانۀ او است. غالباً مرد است که نمیداند چگونه باید زن را برای دستیابی به اوج لذّت آماده کند و این ناآگاهی، به خصوص به لحاظ نقاط حسّاس زن در به اوج رسیدن جنسی و انزال است. بیشتر مردها اطلاعاتشان از نزدیکی، تنها دخول است. انزال هر زنی مستلزم شرایط خاصی است. گاهی مستلزم کارهایی است که به ظاهر بیمعنا و خندهآور جلوه میکند؛ امّا تا جایی که ممکن است و ممنوعیّتی از جهت شرعی و اخلاقی وجود ندارد، باید در تأمین آنها کوشید و به خواستههای آنان توجه کرد؛ البته توجه کردن به خواستههای آنان به معنای احتیاطکاری و شرمساری و تعارف نیست که زن و مرد همانند عبور از در اتاق یا سالنی به یکدیگر تعارف کنند. رابطه جنسی میان زن و مرد، باید به گونهای صریح باشد که آنان بدون تعارف به نهایت لذّت جنسی بیندیشند. اندیشیدن به نهایت لذّت جنسی نه تنها خودخواهی نیست، بلکه یک نوع فداکاری است.
جایی که انسان در سایه اوج لذّت جنسی دیگران، خود نیز به ارگاسم میرسد، به هیچ وجه خودخواه تلقّی نمیشود؛ بلکه تنها همانند مادری است که با اوج لذّت فرزند خود، خود نیز به اوج لذّت میرسد؛ بنابراین برای دور کردن از سردمزاجی که میتواند آسیبهای فراوانی به زندگی وارد کند، مرد نهایت تلاش خود را باید به کار بندد.
ی. آمیزش در دوران قاعدگی
علاوه بر توصیههای اخلاقی و تبیین احکام شرعی در رسالههای مراجع تقلید که همبستری در دوران قاعدگی را منع کردهاند، از نظر روانی- جنسی نیز این امر خطرناک است. زن در این دوران- به ویژه در ابتدای آن- دچار تنش، تخریب رحم، خونریزی، ضعف و استعداد عصبانیت، خودکشی و انواع اختلالات روانی است. در این دوران زن به مراقبت شدیدی نیاز دارد. چنانچه مردان به دلیل فشار غریزه جنسی، زنان خود را به برقراری رابطه جنسی وادارند- علاوه بر این که از نظر شرعی کار حرامی انجام دادهاند و باید کفاره بپردازند و زنان را در این حالت مسؤولیتی نیست (یعنی کفاره به عهده مرد بوده و چون زن را مجبور کرده زن گناهکار نیست)- زمینه را برای پرخاشگری و ناسازگاری زنان فراهم و زندگی را با آسیب جدّی در جهت سازگاری نیز مواجه ساختهاند. پس مناسب است برای تقویت سازگاری از این آسیبها جلوگیری کنند.