این، معنای سختی‌ها نیست
کسانی که در سختی‌ها و بلاها بی‌تاب می‌شوند، معمولاً سختی‌های زندگی را ناعادلانه، بی‌دلیل، رنج بی‌حاصل، مزاحم و به خصوص اهانت‌آمیز، ارزیابی می‌کنند. در تصوّر این افراد، مال و ثروت، نشانۀ «کرامت» است و محرومیت، نشانۀ «خواری».
قرآن کریم در این باره می‌فرماید:
«فَأَمَّا الْإِنسَانُ إِذَا مَا ابْتَلاَهُ رَبُّهُ فَأَكْرَمَهُ وَ نَعَّمَهُ فَيَقُولُ رَبِّي أَكْرَمَنِ * وَ أَمَّا إِذَا مَا ابْتَلاَهُ فَقَدَرَ عَلَيْهِ رِزْقَهُ فَيَقُولُ رَبِّي أَهَانَنِ؛ و aامّا انسان، هنگامی که پروردگارش او را بیازماید، و عزیزش داشته، و نعمت فراوان به او دهد، می‌گوید: پروردگارم مرا گرامی داشته است. و امّا چون وی را بیازماید و روزی‌اش را بر او تنگ گرداند، گوید: پروردگارم مرا خوار کرده است.»
امّا سؤال این است که آیا بلاها به معنای خوار کردن انسان و دور شدن خدا از بنده است؟ امام صادق (علیه السلام) در این باره می‌فرمایند:
«آیا می‌پنداری خدا به هر کس چیزی داده، از سر تکریم او بوده و از هر کس بازداشته، از سر خوار کردن او بوده است؟! هرگز!»
امام باقر (علیه السلام) در بیان یکی از وقایع روز قیامت می‌فرمایند:
«وقتی روز قیامت فرا رسد، خداوند- تبارک و تعالی- به منادی، فرمان دهد که ندا ده: فقیران کجایند؟ پس گروه زیادی از مردم برمی‌خیزند.
پس خداوند می فرماید: بندگان من! و آنان می‌گویند: لبیک، ای پروردگار ما! خداوند می‌فرماید: من شما را به این دلیل که نزد من، بی‌ارزش بودید، فقیر نکردم ولکن من همانا شما را برای چنین روزی انتخاب کرده بودم. در میان مردم، جستجو کنید و هر کس را که به شما نیکی کرده و این کار را فقط به خاطر من انجام داده است، از جانب من، به او پاداش بهشت دهید.»
این، یعنی مقام شفاعت. ثروتمندان، از طریق شفاعت محرومان به بهشت می‌روند؛ پس فقر فقیران، به دلیل بی‌توجّهی آنان به خداوند نبوده است.
همچنین امام صادق (علیه السلام) در این باره می‌فرمایند:
«خداوند از بندۀ باایمان نیازمند، عذرخواهی می‌کند، همانند عذرخواهی برادری از برادرش، و می‌فرماید: به عزّت و جلالم سوگند، در دنیا به این دلیل نیازمندت نکردم که تو را خوار می‌دانستم. این پرده را بردار و به آنچه در عوض دنیا به تو داده‌ام بنگر. و او چون پرده را بردارد، بگوید: با این پاداشی که داده‌ای، آنچه را که از من، منع کرده بودی به زیان من نبوده است.»
چند لحظه به این سؤال فکر کنید که شریف‌ترین و عزیزترین بندگان خدا چه کسانی هستند؟ ... آن‌گاه، به این بیندیشید که چه کسانی بیشترین سختی و رنج و مصیبت را در این دنیا دیده‌اند؟ ... آیا این گونه نیست که انبیا و اولیای الهی، برتری بندگان خدا هستند؟ آیا رسول خدا (صلی الله علیه و آله) شریف‌ترین مخلوق در همۀ آفرینش نیست؟ و آیا هم او نیست که بیشترین آزار و اذیت‌ها را دیده است؟
آیا پس از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) حضرت علی (علیه السلام)، برترین مخلوق خدا نیست؟ و آیا هم او نیست که اوّل مظلوم عالم است؟ آیا او نبود که در محراب عبادت، فرقش را شکافتند؟ آیا هم او نبود که پس از رحلت پیامبر خدا (علیه السلام) به خانه‌اش هجوم بردند و همسرش را کتک زدند و فرزندش را سقط کردند؟ آیا همسر او برترین زنان آفرینش نیست؟ مگر حضرت زهرا (علیها السلام) آن قدر اذیت نشد که پس از رحلت پدر، بیش از 75 یا 95 روز نتوانست زندگی کند؟
همۀ این‌ها نشانگر آن است که مصیبت‌ها و گرفتاری‌ها در نزد خداوند متعال، به معنای خواری و ذلّت نیست؛ بلکه برعکس، «هر که در این بزم، مقرّب‌تر است- جام بلا بیشترش می‌دهند» و به همین جهت است که آن بزرگواران، چنین مصیبت‌های سخت و تلخی را تحمّل می‌کردند.
