حکم نماز و روزه اساتیدی که رفت و آمد می کنند
حکم نماز و روزۀ اساتیدی که یک یا چند روز در هفته، به محل تدریس (که فاصله آن با وطن بیش از مسافرت شرعی است)، رفت و آمد دارند؛ در دو صورت زیر در محل تدریس و بین راه چگونه است؟
امام: نماز شکسته است و روزه صحیح نیست
آیات عظام بهجت، خامنه‌ای، فاضل لنکرانی و نوری همدانی: اگر رفت و آمد حداقل تا مدتی ادامه داشته باشد- که عرف این کار را شغل او بداند- نماز تمام و روزه صحیح است.
آیت‌الله تبریزی: اگر در هفته حداقل یک بار برای تدریس، بین وطن و دانشگاه رفت و آمد می‌کنند،
نماز تمام و روزه صحیح است. اگر رفت و آمدشان در مدت هشت یا نه روز، یک بار انجام می‌گیرد، باید احتیاط کنند؛ یعنی، نماز را تمام و شکسته بخوانند و اگر روزه بگیرند، صحیح است و قضا ندارد.
آیت‌الله سیستانی: اگر در ماه، ده روز یا بیشتر در سفر باشند و این امر در مدت یک سال، شش ماه و در مدت بیش از یک سال، تا سه ماه ادامه داشته باشد، نماز تمام و روزه صحیح است. اگر در ماه نه یا هشت روز در سفر باشند، باید احتیاط کنند؛ یعنی، نماز را تمام و شکسته بخوانند و روزه بگیرند و قضای آن را نیز به جا آورند.
آیت‌الله صافی گلپایگانی: اگر رفت و آمد حداقل برای مدت چهار ماه ادامه داشته باشد، نماز تمام و روزه صحیح است.
آیت‌الله وحیدخراسانی: اگر چهار روز در هفته را به محل تدریس رفت و آمد داشته باشند، نماز آنان تمام و روزه‌شان صحیح است. اگر سه روز در سفر باشند، بنابر احتیاط بین نماز شکسته و تمام جمع کنند و بنابر احتیاط روزه بگیرند و قضای آن را نیز به جا آورند و اگر کمتر از سه روز باشد، نماز شکسته است و روزه صحیح نیست.
اگر استاد یا دانشجو به طور اتفاقی، به شهری غیر از محل درس مسافرت کند، نماز و روزۀ او چگونه است؟
همه مراجع (به جز آیت‌الله سیستانی): نماز شکسته است و روزه صحیح نیست.
آیت‌الله سیستانی: نماز تمام و روزه صحیح است.
آیا محل تحصیل، در حکم وطن محسوب می‌شود؟
همه مراجع (به جز سیستانی، مکارم شیرازی و وحیدخراسانی): خیر، در حکم وطن محسوب نمی‌شود.
آیت‌الله سیستانی: اگر برای مدت دو سال یا بیشتر، دو روز در هفته کاملاً می‌ماند؛ آنجا در حکم وطن است.
آیت‌الله مکارم شیرازی: اگر برای مدت یک سال یا بیشتر، سه روز در هفته کاملاً می‌ماند؛ آنجا در حکم وطن است.
آیت‌الله وحیدخراسانی: اگر برای مدت یک سال یا بیشتر، چهار روز در هفته در سفر باشد؛آنجا در حکم وطن است.
اساتید و دانشجویان، در صورتی که بیش از ده روز با قصد اقامت در محل درس و تدریس می‌مانند، تکلیف نماز و روزه‌شان چیست؟
همه مراجع: برای این گونه افراد، نماز تمام و روزه صحیح است.
تبصره. در صورتی که از ابتدا به طور جدّ، قصد ماندن ده روز داشته باشند و بعد از خواندن یک نماز چهاررکعتی، به دلیلی تصمیم بر بازگشت به وطن بگیرند؛ نماز و روزۀ آنها در محل تحصیل کامل خواهد بود.
دانشجویانی که در خوابگاه ده روز یا بیشتر می‌مانند و بین آنجا و محل تحصیل رفت و آمد می‌کنند و فاصلۀ بین آن دو، کمتر از چهار فرسخ شرعی (5/22 کیلومتر) است، حکم نماز و روزه‌شان چگونه است؟
امام: اگر در مدت ده روز، تنها یک مرتبه و به اندازه دو ساعت، از خوابگاه به دانشگاه بروند، نماز تمام و روزه صحیح است و در غیر این صورت شکسته است و روزه صحیح نیست.
آیات عظام بهجت، سیستانی، فاضل لنکرانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی ، نوری همدانی و وحیدخراسانی: در فرض یاد شده، نماز تمام و روزه صحیح است.
آیت‌الله تبریزی: بنابر احتیاط واجب، باید نماز را بین شکسته و تمام جمع کنند و اگر روزه بگیرند، صحیح است و قضا ندارد.
آیت‌الله خامنه‌ای: اگر در مدت ده روز، به اندازه یک تا دو ساعت در روز- یا چند روز که مجموع آن به مقدار یک‌سوم روز یا یک‌سوم شب باشد- از خوابگاه به دانشگاه بروند، نماز تمام و روزه صحیح است و در غیر این صورت نماز شکسته است و روزه صحیح نیست.
حکم نماز و روزۀ دانشجوی مسافر، در سفر اول چگونه است؟
آیات عظام امام و خامنه‌ای: در همه سفرها شکسته است.
آیت‌الله بهجت: اگر در سفر اول، فاصله آن از مسافت هشت فرسخ بیشتر باشد، باید نماز را تمام بخواند و اگر کمتر از این مقدار باشد، باید شکسته بخواند.
آیت‌الله تبریزی: باید احتیاط کند؛ یعنی، نماز را شکسته و تمام بخواند و اگر روزه گرفت، صحیح است و قضا ندارد.
آیت‌الله سیستانی: باید در ماه اول احتیاط کند؛ یعنی، نماز را شکسته و تمام بخواند و اگر روزه گرفت، آن را قضا کند.
آیات عظام فاضل لنکرانی، نوری همدانی و صافی گلپایگانی: باید نماز را شکسته بخواند و روزه صحیح نیست.
آیت‌الله مکارم شیرازی: باید در چند سفر اول احتیاط کند؛ یعنی، نماز را شکسته و تمام بخواند و اگر روزه گرفت، آن را قضا کند.
آیت‌الله وحیدخراسانی: در ماه اول و دوم باید احتیاط کند؛ یعنی، نماز را شکسته و تمام بخواند و اگر روزه گرفت، آن را قضا کند.
